Probiotyki i prebiotyki. Jak wybrać odpowiedni preparat? Wyjaśnia dietetyk

Czy warto zaufać aptekarzowi?

„Właściwości preparatów probiotycznych są ściśle zależne od szczepu. Wbrew obiegowej opinii — którą czasem można usłyszeć nawet od lekarza czy farmaceutki w aptece — nie jest tak, że każdy probiotyk działa tak samo. To, co wybierzemy, naprawdę ma znaczenie” – podkreśla Jakub Mauricz.

Podstawową zasadą jest to, że nie wszystkie probiotyki działają tak samo. Skuteczność zależy od konkretnego szczepu bakterii, który jest dedykowany do leczenia określonych dolegliwości, takich jak zespół jelita nadwrażliwego (IBS), problemy skórne, wzmocnienie odporności czy poprawa nastroju. Dlatego tak ważne jest, aby nie wybierać probiotyków na chybił trafił, lecz opierać się na wiedzy i, w miarę możliwości, konsultować się ze specjalistą. Na szczęście, w Internecie dostępnych jest wiele rzetelnych materiałów edukacyjnych, które pomagają w zrozumieniu „probiotycznego know-how”.

Większość probiotyków należy do klasy GRAS (Generally Recognized As Safe), co oznacza, że są ogólnie uznane za bezpieczne. Ich stosowanie jest możliwe już od drugiej doby życia, co jest szczególnie ważne dla dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie, gdzie odpowiednie szczepy (np. LGG) mogą wzmocnić układ odpornościowy od wczesnego etapu życia.

Przeczytaj też: Jedz je częściej, a zmniejszysz ryzyko raka. Zaskakujące wyniki badań

Ile i jak długo, czyli zasady skutecznej probiotykoterapii

Dawka terapeutyczna probiotyków to zazwyczaj minimum 1 miliard (10^9) jednostek tworzących kolonię (CFU). Wiele preparatów zawiera większe ilości, aby zrekompensować straty spowodowane niskim pH soku żołądkowego. Aby zwiększyć przeżywalność bakterii, stosuje się kapsułki kwasoodporne lub technologię mikrokapsułkowania, która chroni szczepy lipidową powłoką.

Minimalny czas przyjmowania probiotyków to miesiąc, jednak dla osiągnięcia trwałej zmiany w mikrobiomie zaleca się terapię od trzech do pięciu miesięcy. Jakub Mauricz zaznacza, że:

„minimalny czas przyjmowania preparatów probiotycznych to około miesiąca, jednak wielu ekspertów zaleca stosowanie ich przez trzy do nawet pięciu miesięcy. Z badań wynika, że właśnie taki okres jest potrzebny, by wywołać trwałą zmianę w mikrobiomie i by namnażanie korzystnych bakterii miało sens.”

Istnieje również terapia pulsacyjna, polegająca na przyjmowaniu probiotyków przez 10 dni, następnie 20 dni przerwy, co jest ekonomicznym rozwiązaniem:

 „Możemy przyjmować preparat przez 10 dni, następnie robimy sobie 20 dni przerwy i znowu na 10 dni go przyjmujemy” – wyjaśnia Jakub Mauricz.

Przeczytaj też: W brokułach tkwi antyrakowa moc. Jedz do woli

Dobre strategie suplementacji

Podczas probiotykoterapii należy pamiętać o kilku zasadach. Jeden preparat probiotyczny powinien być przyjmowany do jednego posiłku, nie wolno popijać ich gorącymi płynami, takimi jak kawa, herbata czy wrzątek, ponieważ probiotyki są termolabilne (nie lubią wysokiej temperatury). Można łączyć różne preparaty, ale zawsze z uwzględnieniem ich potencjalnych interakcji.

Warto również dostosowywać probiotyki sezonowo. Jesienią i zimą, w celu wsparcia odporności, polecane są szczepy takie jak LGG (Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103) czy Streptococcus salivarius K12, wspomagający zdrowie nosogardzieli. Na wiosnę, szczególnie w przypadku atopowego zapalenia skóry, pomocny może okazać się Bifidobacterium infantis 35624. Niektóre szczepy, jak BS01 czy LR04/LR05, mogą być stosowane przez cały rok dla wsparcia śluzówki jelit i produkcji mucyny (śluzu ochronnego). 

Ceny probiotyków są zróżnicowane – efektywne preparaty na miesięczną terapię zaczynają się od 30-40 zł, a te o bardzo wysokim stężeniu (np. 450 miliardów CFU) mogą kosztować znacznie więcej i są przeznaczone do specyficznych schorzeń, takich jak IBD. Dla większości pacjentów 10-30 miliardów bakterii na dobę jest w pełni efektywną dawką.