Tak wyglądają pierwsze objawy schizofrenii. Można je zauważyć już u dzieci
Schizofrenia niesłusznie kojarzy się z seryjnymi zabójcami. W rzeczywistości choroba ta dotyka 1 na 100 osób, w tym dzieci, które żyją obok nas, nie wyróżniając się z tłumu. Jej pierwsze objawy łatwo przeoczyć.
Postępująca izolacja, niechęć do nauki, czy sportu – to tylko niektóre z objawów schizofrenii o wczesnym początku. Jest to szczególny rodzaj schizofrenii, który zaczyna się jeszcze w dzieciństwie. Niezauważony i nieleczony może spowodować poważne konsekwencje, zmieniając sytuację chorego na całe życie.
Czym jest schizofrenia o wczesnym początku?
Pierwsze objawy schizofrenii u 12-35 proc. chorych pojawiają się przed ukończeniem 20. roku życia, a u 4 proc. chorych przed 15. Mówimy wtedy o schizofrenii o wczesnym początku – jest to jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji psychiatrycznych wśród dzieci i młodzieży. Z danych statystycznych wynika, że częściej chorują chłopcy.
Schizofrenia o wczesnym początku objawia się podobnie jak schizofrenia u osób dorosłych. W swoim spektrum objawów zawiera zaburzenia myślenia, emocji i zachowania. Im później rozpocznie się leczenie, tym gorzej dla dziecka, ponieważ zwiększa się wówczas ryzyko uszkodzenia mózgu.
Początek schizofrenii u dzieci jest powolny i podstępny, przeważają w nim objawy takie jak pogorszenie funkcjonowania, zaburzenia mowy, izolacja społeczna. Niestety rzadko są one dostrzegane, ponieważ zarówno rodzice, jak i nauczyciele tłumaczą je młodym wiekiem lub “złym charakterem”, co tylko pogarsza przebieg choroby.
Objawy schizofrenii u dzieci i młodzieży
Objawami, które najczęściej zwracają uwagę rodziców, są buntownicze zachowania, które nie wynikają z procesu dorastania czy wewnętrznego buntu a zaburzonej percepcji – takie dzieci mogą doświadczać halucynacji, omamów, mogą słyszeć głosy, które proszą ich, aby postępowały w ten czy inny sposób, np. niszczyły rzeczy.
Kolejnym często dostrzeganym objawem schizofrenii u dzieci są zaburzenia mowy. Chore dziecko może fantazjować, wypowiadać się nielogicznie, gubić wątki, przeklinać. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne podkreśla, że “w schizofrenii występuje rozkojarzenie, wyraźne ubóstwo treści wypowiedzi, wypowiedzi dziwne, dygresyjne, metaforyczne, oboczne”.
Inne zachowania, które powinny zaniepokoić rodziców to niechęć do nauki, pogorszenie wyników w nauce, a także nagła zmiana nawyków, np. niechęć do mycia, dziwne stroje (np. zakładanie puchówki latem), wybuchy agresji. Dzieci chore na schizofrenię mogą być drażliwe, nieufne w stosunku do obcych i członków rodziny.
Charakterystycznym objawem dziecięcej schizofrenii jest mylenie snów, bajek czy filmów z rzeczywistością i towarzyszący temu brak krytycyzmu. Częste jest też zmyślanie i przypisywanie innym złych czynów. Zdarzają się też nieuzasadnione oskarżenia rodziców o przemoc – jeśli przemoc zostanie wykluczona, należy zwrócić na to uwagę.
U nastolatków pierwszym objawem rozwijającej się schizofrenii mogą być ucieczki z domu, nadużywanie alkoholu, narkotyków. Powszechne są również samookaleczenia, które mogą być poważne, nietypowe (samogryzienie, samodrapanie) lub nietypowo wyjaśniane, np. “zrobiłem to, żeby głosy dały mi spokój”.
W schizofrenii o wczesnym początku ważnym objawem może być lęk i towarzysząca mu agresja, do której kwalifikuje się: grożenie, inicjowanie bójek, kradzieże, okrucieństwo wobec ludzi czy zwierząt. Nie oznacza to jednak, że schizofrenicy są źli czy niebezpieczni – atak choroby uniemożliwia im rozsądną ocenę czynów.
Leczenie "dziecęcej schizofrenii"
Leczenie schizofrenii można podzielić na dwa aspekty: leczenie ostrego epizodu oraz leczenie podtrzymujące i zapobiegające nawrotom. W tym celu stosuje się leki przeciwpsychotyczne, które są bezwzględnie konieczne, aby poprawić rokowanie chorego. Obowiązkowe są także działania psychospołeczne i współpraca rodziny.
Diagnoza przeraża rodziców, dlatego konieczna jest psychoedukacja, która pozwoli im zaakceptować chorobę. Może to wymagać mnóstwa czasu, zwalczenia poczucia winy i irracjonalnych prób wyjaśniania choroby, ale warto – tylko w ten sposób można pomóc dziecku: poprawić jego funkcje poznawcze, przygotować do wejścia w życie.
Zobacz też:
Schizofrenia - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy
Chwilowy kryzys czy depresja - jak je odróżnić? Psycholog tłumaczy
W jakich chorobach stosowana jest lecznicza marihuana? Rozmowa z ekspertem
źródło: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w zakresie postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u chorych ze schizofrenią o wczesnym początku
