Trzy główne objawy ADHD u dzieci. To powinno zaniepokoić rodzica

ADHD – co to takiego?

ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder), to zaburzenie neurorozwojowe, którego pierwsze objawy pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie. Towarzyszy człowiekowi przez całe życie, bo z tego się nie wyrasta. 

Dzieci z ADHD często postrzegane są jako „niegrzeczne”, jednak ich zachowanie nie wynika z błędów wychowawczych czy braku dyscypliny – jest wyrazem tego, jak działa ich mózg. A działa inaczej, niż w przypadku osób neurotypowych.  

U dzieci z ADHD zaburzony jest mechanizm samoregulacji – mają trudność z kontrolowaniem uwagi, emocji, impulsów i aktywności ruchowej. To sprawia, że ich codzienne funkcjonowanie, nauka i relacje społeczne bywają pełne wyzwań. Autorka książki „Moje dziecko ma ADHD”, Anna Gutenberg-Piela, wymienia trzy główne objawy tego zaburzenia. Jeśli zastanawiasz się, czy przypadkiem Twoje dziecko może mieć ADHD, to może być coś dla Ciebie.

Chcesz wiedzieć więcej o ADHD? Przeczytaj: Życie z ADHD nie jest łatwe. Zwłaszcza gdy się jest już dorosłym człowiekiem

Masz takie objawy? To może być menopauza. Wyjaśnia ekspertka Czytaj dalej Łączę te dwa składniki i piję codziennie. Jelita chodzą jak w zegarku, a boczki znikają [PRZEPIS] Czytaj dalej

Nadpobudliwość ruchowa – nieustanny ruch ciała i myśli

Dziecko z ADHD bardzo często wydaje się być w nieustannym ruchu. Nie chodzi tu o zwykłą potrzebę zabawy czy energię typową dla kilkulatka. Nadpobudliwość oznacza, że dziecko nie potrafi usiedzieć na miejscu – wierci się, musi się ciagle przemieszczać, biega, wspina się, nawet gdy sytuacja wymaga spokoju. W szkole przeszkadza innym, wstaje w czasie lekcji, w domu rozrzuca rzeczy, wpada na meble, mówi głośno, przerywa.

Ale nadpobudliwość nie zawsze musi mieć formę fizyczną. Jak podkreśla Anna Gutenberg-Piela, może ona dotyczyć przebodźcowanego umysłu – dziecko ma tysiąc myśli naraz, jego głowa wypełniona jest dźwiękami, obrazami, emocjami. Wewnętrzny chaos bywa równie trudny, co nieustanny ruch. 

Na tę kwestie zwraca uwagę także Urszula Grzegorczyk, specjalistka pracująca z dziećmi z ADHD, w rozmowie z Portalem Parentingowym: 

„Wydaje się, że dzieci z ADHD nie słuchają, nie wykonują poleceń. A one po prostu nie nadążają za swoimi myślami, bo co chwila pojawiają się kolejne bodźce, na które reagują. Sekundę po naszym poleceniu, uwaga dziecka przełącza się na coś zupełnie innego! Taki człowiek często otrzymuje etykietkę rozrabiaki, albo przeciwnie – leniucha, jeśli jego nadpobudliwość ma charakter emocjonalny. Wydaje się, że siedzi bezczynnie, a w środku aż mu buzuje, bo ma niezwykle bogate życie wewnętrzne i mnóstwo myśli”.

Przeczytaj także: Hiperfokus — supermoc osób z ADHD? Wady i zalety ADHD

Impulsywność – działanie zanim się pomyśli

Impulsywność to drugi filar ADHD. Takie dziecko działa, zanim pomyśli, zanim przeanalizuje konsekwencje. Przerywa rozmowy dorosłych, wyrywa się z odpowiedzią, zanim nauczyciel skończy pytanie. W zabawie z rówieśnikami bywa postrzegane jako agresywne, choć wcale nie chce nikogo skrzywdzić – po prostu jego ciało i usta reagują szybciej niż mózg zdąży ocenić sytuację.

To właśnie impulsywność prowadzi często do konfliktów – i w szkole, i w domu. Dzieci z ADHD potrafią w jednej chwili rozśmieszyć całą klasę, a w drugiej – rozpłakać się z powodu własnej frustracji, że znów coś „zepsuły”.

Przeczytaj też: Wszyscy kochają metodę Montessori. Dla tych dzieci jest fatalna

Nieuwaga – koncentracja, która znika szybciej niż się pojawi

Trzeci, często najbardziej widoczny objaw ADHD to trudności z koncentracją. Dziecko z ADHD nie tyle nie chce się skupić, co po prostu nie potrafi. Wszystko dookoła go rozprasza – światło wpadające przez okno, rozmowa na korytarzu, faktura kartki, zapach farb plakatowych – widzi, czuje, doświadcza tego wszystkiego naraz. Zaczyna czytać zadanie, ale po trzech słowach myśli już o czymś zupełnie innym.

Nieuwaga u dzieci z ADHD objawia się też tym, że nie kończą rozpoczętych zadań, często coś gubią, zapominają o rzeczach, które miały zrobić. Rodzicom i nauczycielom może się wydawać, że dziecko jest „leniwe” albo „niedbałe”, tymczasem jego mózg po prostu działa inaczej.

„To trochę tak, jak życie na „pełnej bombie” jak mówi mój syn! Choć z drugiej strony – w ADHD jest czasem tak, że dziecko właśnie bardzo intensywnie potrafi się na czymś skupić, jeśli coś go zainteresuje. To tak zwana "hiperkoncentracja” – mówi Urszula Grzegorczyk.

ADHD i co dalej?

Myślisz, że Twoje dziecko może mieć ADHD? Jeśli masz takie podejrzenia, najlepiej zapisz je do poradni psychologiczno-pedagodicznej. Tam dziecko zostanie zbadane przez specjalistę i jeśli potwierdzą się Twoje przypuszczenia, dostanie odpowiednią diagnozę. To sprawi, po pierwsze, że w szkole będzie mieć trochę łatwiej, ponieważ szkoła dostosuje się do jego potrzeb. Dziecko z diagnozą jest inaczej oceniane, otrzymuje trochę bardziej indywidualne podejście nauczycieli, a z tym wiąże się mniej stresu.

Jednak najważniejsza w ADHD jest terapia. Jeśli będzie poprowadzona przez mądrego specjalistę, dziecko z ADHD nauczy się korzystać ze swoich zasobów, np. różnych talentów (których nie brakuje dzieciom z ADHD!) i przekuwać je w sukcesy. Bo należy podkreślić, że dzieci z ADHD często wpadają we frustrację i kompleksy, czują się gorsze, „głupsze” od rówieśników, a to tylko dlatego, że są inne. 

„Niezwykle ważna jest praca z dzieckiem. Powinna ona opierać się na wyciągnięciu talentów dziecka na pierwszy plan, a następnie nauczeniu go, by umiało z nich korzystać. To bardzo pomaga w budowaniu pewności siebie, w lepszej samoocenie. Dziecko uczy się rozpoznawać to, co jest w nim dobrego, a także, jak pracować nad swoimi słabościami”.