Zaczyna się od niewielkiej zmiany na skórze. Połowa polskich pacjentów z tą diagnozą umiera
Każdego roku diagnozowany jest u 3,5 tysięcy Polaków, z czego dla połowy z nich to wyrok śmierci. Jak wygląda czerniak i jak się przed nim chronić? To powinien wiedzieć każdy z nas!
Co to jest czerniak?
Czerniak jest rodzajem nowotworu skóry, który powstaje z komórek zwanych melanocytami. Melanocyty produkują melaninę, barwnik odpowiedzialny za kolor skóry, włosów i oczu. Czerniak może rozwinąć się na podłożu już istniejącego znamienia barwnikowego, bądź powstać na skórze nie zmienionej. Może lokalizować się w każdej części ciała, jednak najczęściej występuje na skórze narażonej na ekspozycję słoneczną, m.in. na twarzy, plecach, ramionach i nogach. Czerniak jest jednym z najgroźniejszych typów raka skóry. Jeśli nie zostanie zdiagnozowany i leczony we wczesnym stadium, może w szybkim tempie dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, a także przerzuty odległe, najczęściej do płuc i mózgu.
Czerniak skóry stanowi nieco ponad 2% wszystkich zdiagnozowanych zachorowań na nowotwory złośliwe w naszym kraju i jest przyczyną 1,4% zgonów spowodowanych nowotworami. Należy podkreślić, że czerniak może dotyczyć nie tylko skóry, ale także błon śluzowych, gałek ocznych i paznokci.
Jak wygląda czerniak?
Czerniak może mieć różne odcienie (od jasnego do czarnego), kształty i rozmiary. Czerwona lampka powinna się zapalić w sytuacji wystąpienia następujących objawów:
- zmiana wielkości, kształtu lub koloru znamienia lub pieprzyka,
- pojawienie się na skórze nowego znamienia lub pieprzyka,
- nieregularne granice, asymetria lub nierównomierna barwa znamienia lub pieprzyka,
- swędzenie, krwawienie lub owrzodzenie znamienia lub pieprzyka,
- znamię lub pieprzyk o średnicy większej niż 6 mm.
Skąd się bierze czerniak?
Najczęściej czerniak jest spowodowany nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV pochodzące ze słońca lub z solarium. Do pozostałych czynników ryzyka należą:
- jasna karnacja i jasne oczy,
- liczne znamiona lub pieprzyki na skórze,
- predyspozycje genetyczne,
- przypadki czerniaka w rodzinie,
- osłabiony układ odpornościowy.
Jak chronić się przed czerniakiem?
Podstawą profilaktyki czerniaka jest unikanie nadmiernego opalania się oraz stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku ochrony. Należy także regularnie odwiedzać dermatologa na kontrolę skóry, a także zgłaszać się do lekarza w razie zaobserwowania jakichkolwiek podejrzanych zmian na skórze. Ważnym elementem profilaktyki jest wycięcie znamion, które budzą wątpliwość diagnostyczną. Pamiętajmy, że skuteczność leczenia czerniaka zależy od stadium zaawansowania choroby. Im szybciej wykryty nowotwór, tym większa szansa na powodzenie terapii.
