Zajady to nie tylko problem estetyczny. To może być objaw poważnej choroby

Dlaczego czasem robią się zajady?

Zajady (zapalenie kątów ust) to drobne pęknięcia i nadżerki w kącikach ust, które czasem przytrafiają się każdemu. Mogą być wynikiem różnych czynników, czasem bardzo prozaicznych, jak np. nadmierne wysuszenie ust w wyniku ciągłego oblizywania. W kąciku ust możemy się zranić chrupiącą skórką bagietki albo doznać małego urazu podczas wizyty u dentysty. W każdym razie, zajady nie są problemem, jeśli zdarzają się sporadycznie.

Dopiero kiedy zajady nawracają, trudno i długo się goją, powinniśmy bliżej przyjrzeć się temu zjawisku. Bardzo często te pęknięcia pojawiają się w wyniku niedoborów witaminowych, szczególnie witaminy B2 (ryboflawiny) i żelaza. Te niedobory prowadzą właśnie do osłabienia skóry i śluzówki. 

Zajady bywają także skutkiem spadku odporności, który sprzyja zakażeniom bakteryjnym lub grzybiczym, lub niewłaściwej higieny jamy ustnej oraz stosowania protez zębowych. Nieodpowiednia flora bakteryjna w jamie ustnej, spowodowana na przykład przez nadmiar bakterii typu Candida albicans, może również prowadzić do powstawania tego typu zmian. 

Dłuższy urlop dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych. Rząd wprowadza zmiany Czytaj dalej To nowa najgorsza choroba zakaźna. W rok zachorowało 8 milionów, a zmarło ponad milion Czytaj dalej

Zajady mogą być objawem choroby

Zajady mogą być jednakże objawem poważniejszego schorzenia, jak np.:

• anemia z niedoboru żelaza – jak wspomniano wyżej, zbyt niski poziom tego pierwiastka we krwi prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen, co przekłada się na osłabienie śluzówki. Kąciki ust stają się podatne na pęknięcia i infekcje, a to prowadzi właśnie do powstania zajadów;
   
• niedobór witamin z grupy B – nie tylko B2, ale i B3, czy B12;
   
• infekcje grzybicze – grzyby z rodzaju Candida albicans mogą wywoływać stany zapalne w jamie ustnej i na skórze wokół ust. Przerost tych drobnoustrojów często skutkuje pękaniem skóry i powstawaniem bolesnych zajadów, zwłaszcza u osób o osłabionej odporności;
   
• choroby autoimmunologiczne – zajady mogą pojawiać się również u osób z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak celiakia, nieswoiste zapalenia jelit np. choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czy choroby tarczycy. W wyniku tych schorzeń organizm atakuje własne tkanki, co może objawiać się m.in. problemami ze skórą i śluzówkami, w tym nawracającymi zajadami;
   
• niedobory immunologiczne – np. spowodowane infekcją wirusem HIV, przewlekłym stosowaniem sterydów (wziewnych lub doustnych), nowotworami krwi.

Zajady a cukrzyca

Zajady mogą być jednym z wczesnych objawów cukrzycy – co warto mieć na uwadze. Dlaczego tak się dzieje? Choroba ta wpływa na osłabienie układu odpornościowego i powoduje zaburzenia metaboliczne, a te mają bezpośredni wpływ na skórę i śluzówki. Wysoki poziom glukozy we krwi stwarza także korzystne warunki dla rozwoju drobnoustrojów, zwłaszcza bakterii i grzybów, które mogą kolonizować kąciki ust i w efekcie prowadzić do powstawania zajadów.

Ponadto cukrzyca wpływa na nawilżenie skóry, ponieważ zaburza funkcje gruczołów łojowych, a to sprawia, że skóra jest bardziej podatna na wysuszenie i pęknięcia. Niedobory witamin i mikroelementów, częste u diabetyków, mogą dodatkowo osłabiać skórę, prowadząc do trudności w regeneracji i zwiększając ryzyko wystąpienia różnych zmian skórnych. Co więcej, u osób z cukrzycą rany goją się trudno, więc i zajady mogą utrzymywać się dłużej i częściej powracać, jeśli problem z poziomem glukozy we krwi nie zostanie dobrze uregulowany.

Zajady – kiedy do lekarza?

Jeśli zajady pojawiają się sporadycznie i ustępują po kilku dniach, zazwyczaj nie wymagają konsultacji lekarskiej. O prawdziwym problemie możemy mówić wtedy, gdy zmiany nie goją się mimo domowych metod (pomadki ochronne, smarowanie ust lanoliną, olejem kokosowym, oliwą z oliwek) lub nawracają co jakiś czas. W takim przypadku warto udać się do lekarza, najlepiej dermatologa lub lekarza rodzinnego, który dokładnie oceni sytuację.

Lekarz może zalecić badania krwi, takie jak morfologia, poziom żelaza, witamin z grupy B, a także glikemię na czczo, by wykluczyć cukrzycę. W przypadku podejrzenia grzybicy zleci również wymaz z jamy ustnej. Taka diagnostyka pozwoli zidentyfikować przyczynę problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie, które nie tylko zniweluje zajady, ale także zapobiegnie ich nawrotom oraz ewentualnym komplikacjom zdrowotnym.

Zajady – leczenie

Leczenie zajadów opiera się głównie na identyfikacji i eliminacji ich przyczyny oraz stosowaniu preparatów wspomagających gojenie. Jeśli zajady są wynikiem niedoborów, leczenie zazwyczaj obejmuje suplementację odpowiednich składników, czyli zwykle witamin z grupy B lub żelaza. Zalecane jest także włączenie do diety pokarmów bogatych w te składniki – np. jaj, zielonych warzyw liściastych, orzechów i pełnoziarnistych produktów zbożowych.

Gdy zajady są efektem infekcji grzybiczej lub bakteryjnej, lekarz może przepisać maści przeciwgrzybicze, takie jak klotrimazol, lub antybiotyki w formie kremów, aby zahamować rozwój drobnoustrojów. Jeżeli zostanie wykryta cukrzyca, oczywiście konieczne jest jej leczenie. 

Istotna jest także odpowiednia higiena jamy ustnej i unikanie oblizywania warg. W niektórych przypadkach zalecane są kremy z tlenkiem cynku, które przyspieszają regenerację skóry i działają antybakteryjnie. Badania wskazują również, że stosowanie maści z witaminą B12 może przynieść korzyści w redukcji zajadów, zwłaszcza u osób z niedoborami witaminowymi. 

Źródła: mp.pl, czytelniamedyczna.pl,

Zobacz także:

Robią ci się zajady? To może być brak tej witaminy

Tak się objawia cukrzyca. Chorobę rozpoznasz po zmianach na skórze

Wstajesz w nocy do toalety? To może być wczesny objaw choroby