Choroba hemoroidalna - skąd się bierze i jak jej zapobiegać?
Hemoroidy nie muszą być problemem! Okazuje się, że dużo zależy od nas i naszych codziennych nawyków. Jakie są przyczyny choroby hemoroidalnej i jak się przed nią chronić? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą proktologiem, chirurgiem transplantologiem dr n. med. Andrzejem Bermanem.
Hemoroidy a choroba hemoroidalna - jaka jest różnica?
Hemoroidy to poduszkowate połączenia tętniczo – żylne, znajdujące się w odbytnicy. Są to prawidłowe struktury anatomiczne, które ma każdy z nas (zazwyczaj trzy sztuki). Ich główną funkcją jest doszczelniane odbytu, umożliwiając prawidłowe utrzymywanie stolca. „Są odpowiedzialne mniej więcej za 15 procent skurczu zespołu zwieraczowego i doszczelniają odbyt. Niemniej jednak najprawdopodobniej w wyniku naszego specyficznego trybu życia, hemoroidy często ulegają dysfunkcji. ” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Zdarza się, że hemoroidy ulegają przyrostowi, obniżają się i schodzą do kanału odbytu, co powoduje występowanie uciążliwych dolegliwości. Mówimy wtedy o chorobie hemoroidalnej, potocznie zwanej hemoroidami.
Jakie są przyczyny choroby hemoroidalnej?
“Warto wspomnieć, że choroba hemoroidalna dotknie bardzo duży odsetek społeczeństwa. Spotkałem się z danymi, według których nawet 80 procent populacji, w jakimś okresie swojego życia, będzie miało pewne objawy choroby, które, w większości przypadków, po krótkim czasie ustąpią samoistnie. Część pacjentów z chorobą hemoroidalną wymaga jednak interwencji. Zazwyczaj powinna to być głównie interwencja w styl życia.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Najczęstszą przyczyną choroby hemoroidalnej są zaparcia, czyli zbyt rzadkie oddawanie stolca, zazwyczaj z towarzyszącym wysiłkiem i uczuciem niepełnego wypróżnienia.
„Zaparcia powodują, że wypróżnienia trwają zbyt długo, są forsowne, czyli generują większe ciśnienia i nie dochodzi do prawidłowego rozciągania odbytnicy. Wszystko to prowadzi do poszerzenia się splotów hemoroidalnych.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Główną przyczyną zaparć jest zbyt niska podaż błonnika w diecie, co stanowi podstawowy problem dietetyczny dzisiejszych czasów. Błonnik odgrywa bardzo ważną funkcję, a jego niedobór prowadzi do wielu schorzeń układu pokarmowego.
„W prawidłowym procesie trawienia błonnik odgrywa istotną rolę, ponieważ tworzy masę stolca. Aby jelito mogło prawidłowo funkcjonować i aby odbytnica prawidłowo się rozciągała podczas wypróżniania, stolca powinno być objętościowo dużo. Spożywając fast food, w którym błonnika praktycznie nie ma, z naszego jelita wylatuje “popiół”, który nie zatrzymuje wody. Skutkiem tego nasz stolec ma małą objętość, jest trudniej pasażowany i tym samym zwiększa się ryzyko rozwoju innych chorób przewodu pokarmowego, takich jak m.in. rak jelita grubego, choroba uchyłkowa, czy choroby odbytu.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Warto dodać, że błonnik, aby mógł spełniać swoją rolę, potrzebuję obecności wody. Sam błonnik bez płynów będzie działać odwrotne i wręcz nasilać zaparcia.
„Stolec jest wykorzystywany przez nasz organizm jako rezerwuar płynów. W przypadku ich względnego deficytu, organizm jest w stanie odzyskać wodę w jelicie grubym, ale kosztem jakości stolca.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Choroba hemoroidalna może być skutkiem nie tylko zaparć, ale również biegunek.
„Fizjologiczną funkcją splotów hemoroidalnych jest utrzymywanie szczelności. Jeżeli mamy bardzo dużą ilość wypróżnień na dobę, sploty są przepracowane i tym samym przewlekle przepełnione. W tym przypadku mechanizm powstawania choroby hemoroidalnej jest inny jak przy zaparciach, ale efekt jest bardzo podobny.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Nasze nawyki żywieniowe oraz styl życia mają ogromny wpływ na rozwój choroby hemoroidalnej. Brak aktywności fizycznej i spędzanie większości czasu w pozycji siedzącej stanowi istotny czynnik ryzyka.
„Pozycja siedząca powoduje utrudnienie odpływu krwi ze splotów hemoroidalnych i ich poszerzenie.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Aktywność fizyczna jest jak najbardziej wskazana w profilaktyce oraz leczeniu choroby hemoroidalnej, jednak są pewne sporty, których hemoroidy „nie lubią”. Należą do nich ćwiczenia siłowe.
„Ryzyko choroby zwiększa także wysiłek fizyczny ze zwiększoną tłocznią brzucha uciskającą na żyłę główną dolną, którą krew odpływa z dolnej połowy ciała. W związku z tym nie zaleca się wykonywania ćwiczeń siłowych (zwłaszcza z dużymi ciężarami), które sprawiają, że brzuch jest cały czas napięty, bez momentów rozluźnienia, kiedy krew mogłaby swobodnie odpłynąć. Wskazane są natomiast ćwiczenia aerobowe, które poprawiają opróżnianie splotów hemoroidalnych.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Choroba hemoroidalna wiąże się także z predyspozycjami genetycznymi, w związku z czym niektóre osoby mogą być bardziej podatne na jej wystąpienie.
"U niektórych osób to schorzenie występuje rodzinnie, co obserwujemy u pacjentów w bardzo młodym wieku (m.in. u 20-latków w zaawansowanym stadium choroby).” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Choroba hemoroidalna jest częstą przypadłością kobiet ciężarnych, co wiążę się głównie z fizjologią ciąży.
„Macica z płodem wypełnia miednicę małą i uciska na żyłę główną dolną, co powoduje zaburzenia odpływu z dolnej połowy ciała. Objawia się to m.in. obrzękami kończyn dolnych, a także zaburzony zostaje odpływ krwi ze splotów hemoroidalnych.” - powiedział dr n. med. Andrzej Berman.
Przyczyny choroby hemoroidalnej:
- niska podaż błonnika w diecie
- niedobór wody w organizmie
- zaparcia
- biegunki
- siedzący tryb życia
- ćwiczenia siłowe
- predyspozycje genetyczne
- ciąża
Jak zapobiegać chorobie hemoroidalnej?
Choroba hemoroidalna jest związana głównie z naszym stylem życia, dlatego aby jej zapobiegać, należy przede wszystkim wprowadzić na stałe zdrowe nawyki.
Główne zasady profilaktyki choroby hemoroidalnej:
- unikanie długiego siedzenia
- unikanie używek (m.in. alkoholu i papierosów)
- unikanie żywności wysokoprzetworzonej
- unikanie ostrych przypraw
- wysoka podaż błonnika w diecie
- odpowiednie nawodnienie organizmu
- codzienna aktywność fizyczna
- unikanie ćwiczeń siłowych
