Piją ją miliony. Medycyna mówi jasno, co daje herbata gryczana
Soba Cha, czyli napar z prażonej gryki (najczęściej tatarki), to bezkofeinowa „herbata” o orzechowym aromacie. Przypisuje się jej działanie przeciwutleniające i wpływ na naczynia dzięki rutynie – charakterystycznemu dla gryki flawonoidowi. Sprawdzamy, co potwierdzają badania, gdzie kończy się marketing i jak pić herbatę gryczaną bezpiecznie.
- Soba Cha jest naturalnie bezkofeinowa i powstaje z prażonych nasion/otrąb gryki, nie z liści herbaty.
- Napar zawiera rutynę; w badaniach z gryki tatarskiej (odm. Manten-Kirari) stężenia w 1. parzeniu sięgały dziesiątek–setek mg/l, choć efekt zdrowotny zależy od całej diety.
- U osób z alergią na grykę możliwe są ciężkie reakcje (włącznie z anafilaksją) – to najważniejsze przeciwwskazanie.
Czym właściwie jest Soba Cha?
Soba Cha (jap. そば茶) to napar z prażonych ziaren lub otrąb gryki. Nie powstaje z liści herbaty, więc naturalnie nie zawiera kofeiny. Gryka jest pseudozbożem bezglutenowym, ale gotowe mieszanki mogą być zanieczyszczone śladowymi ilościami glutenu – osoby na diecie bezglutenowej powinny wybierać produkty wyraźnie oznaczone jako „bezglutenowe”. Przeczytaj: Tak ciało daje znać, że kawa Ci szkodzi. Zwróć uwagę na te objawy
Skład i potencjalne działanie
Gryka – zwłaszcza tatarka (Fagopyrum tataricum) – jest bogata w rutynę, związek o właściwościach antyoksydacyjnych i potencjalnie naczynioochronnych. Zawartość rutyny w gotowym naparze zależy od odmiany, stopnia prażenia i sposobu parzenia. Opisy laboratoryjne wskazują, że pierwsze zalanie otrąb tatarki może mieć znacznie więcej rutyny niż kolejne – i na ogół więcej niż napar z samych ziaren. To jednak wciąż element diety, a nie suplement w dawkach farmakologicznych.
Co mówią badania kliniczne?
Eksperci wskazują na zmienność wyników i brak twardych dowodów na wpływ Soba Cha na ryzyko sercowo-naczyniowe. W praktyce Soba Cha może być rozsądnym zamiennikiem napojów słodzonych czy późnej kawy, ale nie „lekiem” na nadciśnienie czy cholesterol.
Ryzyko i przeciwwskazania:
- Alergia na grykę. To najważniejsze przeciwwskazanie. Opisywano ciężkie reakcje, w tym anafilaksję. Osoby z rozpoznaną alergią na grykę nie powinny pić Soba Cha.
- Fototoksyczność. Fagopiryny – związki fotouczulające – występują głównie w liściach i kiełkach. W ziarnie jest ich mało, a typowe napary z prażonych ziaren uznaje się za bezpieczne, choć mieszanki z liśćmi/łuskami mogą zawierać ich więcej.
- Leki i choroby przewlekłe. Brakuje danych o istotnych interakcjach przy porcjach dietetycznych, ale osoby stosujące terapię przeciwkrzepliwą lub przeciwpłytkową powinny omówić regularne picie z lekarzem – ostrożność jest zasadna przy łączeniu wielu czynników wpływających na krzepnięcie.
- Ciąża i karmienie. Brak dobrych badań dotyczących Soba Cha – to napój, nie lek. W razie skłonności do alergii lub chorób przewlekłych warto skonsultować się ze specjalistą.
Jak parzyć i pić bezpiecznie soba cha?
Proporcje: 1–2 łyżeczki prażonej gryki na 250 ml wody o temp. ok. 95°C.
Czas: 3–5 minut; można zaparzać ponownie, pamiętając, że każde kolejne zalanie ma łagodniejszy smak i mniej związków aktywnych. Przeczytaj: Najlepsze napoje dla zdrowych i mocnych nerek. Co pić poza wodą?
Na co uważać: pij bez dodatku cukru, aby nie „zjadać” potencjalnej korzyści kalorycznej. Jeśli po wypiciu pojawi się pokrzywka, świszczący oddech, obrzęk ust lub języka, zawroty głowy – natychmiast przerwij i szukaj pomocy.
Źródła: MDPI, Pacjenci.pl, Just One Cookbook
