Niszczą serce i mózg. W Danii są zakazane, w Polsce nadal w popularnych produktach

Czym są tłuszcze trans i gdzie je znajdziemy

Tłuszcze trans, znane także jako trans-kwasy tłuszczowe, to głównie efekt przemysłowego utwardzania olejów roślinnych. Zabieg ten sprawia, że oleje stają się bardziej trwałe i mają odpowiednią konsystencję, co jest szczególnie ważne dla producentów żywności. Niestety, dla naszego zdrowia oznacza to poważne konsekwencje.

Choć w niewielkich ilościach tłuszcze trans występują naturalnie w mięsie i nabiale, ich głównym źródłem są produkty przetworzone. Najczęściej znajdziemy je w twardych margarynach, miksach tłuszczowych, słonych przekąskach, chipsach, gotowych ciastkach i ciastach, zupkach instant, kostkach rosołowych, a także w fast foodach. To właśnie one odpowiadają za największe dawki szkodliwych tłuszczów w naszej diecie.

Przeczytaj też: Już 2 gramy dziennie mogą zrujnować nasz organizm. Polacy wciąż włączają ten składnik do diety

Tłuszcze trans prowadzą do zawałów, udarów, a nawet chorób neurodegradacyjnych

Spożywanie tłuszczów trans podnosi poziom złego cholesterolu LDL i obniża poziom dobrego HDL, co sprzyja rozwojowi miażdżycy. Naukowcy z Harvardu dowiedli, że dieta bogata w tłuszcze trans znacząco zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, prowadząc do zawałów serca czy udarów.

To jednak nie wszystko. Tego typu tłuszcze nasilają stany zapalne w organizmie, sprzyjają insulinooporności i mogą prowadzić do cukrzycy typu 2. Coraz więcej dowodów wskazuje również na ich wpływ na układ nerwowy. Osoby spożywające duże ilości tłuszczów trans miały znacznie większe ryzyko rozwoju demencji, w tym choroby Alzheimera. Eksperci ostrzegają: to zagrożenie nie tylko dla serca, ale i dla sprawności intelektualnej.

Przeczytaj też: Tłuste i kaloryczne, ale bardzo zdrowe. Te słodycze warto jeść

Dania dała przykład – zakaz, który uratował życie

W 2003 roku Dania jako pierwszy kraj na świecie zakazała stosowania sztucznych tłuszczów trans w żywności. Decyzja była odważna, ale przyniosła spektakularne efekty. Analizy wykazały, że dzięki zakazowi liczba zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych znacząco spadła, a każdego roku udawało się ratować setki istnień ludzkich.

Co ciekawe, zmiana nie spowodowała strat dla przemysłu spożywczego – producenci szybko dostosowali receptury, a konsumenci otrzymali zdrowsze produkty. Dodatkowym efektem była rosnąca świadomość żywieniowa Duńczyków, którzy zaczęli zwracać większą uwagę na skład kupowanej żywności.

Przykład Danii do dziś podawany jest przez Światową Organizację Zdrowia jako wzór działań prozdrowotnych. Pokazuje, że odważne regulacje państwowe mogą realnie poprawić zdrowie społeczeństwa.

A co z Polską?

Od 2021 roku w całej Unii Europejskiej obowiązuje limit zawartości tłuszczów trans – maksymalnie 2 gramy na każde 100 gramów tłuszczu w produkcie. Regulacja ta dotyczy również Polski i miała na celu ograniczenie najbardziej niebezpiecznych źródeł sztucznych kwasów tłuszczowych w diecie.

Choć przepisy unijne ujednoliciły standardy bezpieczeństwa żywności, eksperci zwracają uwagę, że w praktyce tłuszcze trans wciąż mogą pojawiać się w wielu produktach przetworzonych, szczególnie importowanych spoza UE. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje, by konsumenci czytali etykiety i wybierali produkty pozbawione częściowo utwardzonych olejów roślinnych.

Źródła: who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet, nutritionsource.hsph.harvard.edu/what-should-you-eat/fats-and-cholesterol/types-of-fat/transfats/, eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/, who.int/news-room/feature-stories/detail/denmark-trans-fat-ban-pioneer-lessons-for-other-countries