Cold brew zamiast tradycyjnej kawy. Prosty trik na spokojniejsze jelita
Poranna kawa to dla wielu rytuał nie do pominięcia, ale równie często kończy się nagłym sprintem do łazienki. Lekarze przestrzegają: winna jest nie tylko kofeina, lecz także naturalne związki o działaniu przeczyszczającym. Sprawdź, co dokładnie dzieje się w jelitach i jak ograniczyć nieprzyjemne skutki.
- Kofeina i związki zawarte w kawie – nawet bezkofeinowej – pobudzają okrężnicę i mogą wywołać biegunkę.
- EFSA uznaje do 400 mg kofeiny dziennie (≈ 4–5 filiżanek) za bezpieczne dla zdrowych dorosłych; pojedyncza dawka nie powinna przekraczać 200 mg.
- Pomaga prosta zmiana nawyków: kawa po śniadaniu, mniejsze porcje, cold brew zamiast klasyka, mniej śmietanki i cukru.
Dlaczego po kawie pojawia się biegunka?
Kawa jest najpopularniejszym źródłem kofeiny na świecie – stymuluje układ nerwowy, poprawia koncentrację i nastrój. Szybki łyk na pusty żołądek potrafi jednak włączyć tzw. odruch żołądkowo-jelitowy: hormony wydzielane w żołądku „zawiadują” okrężnicą, która zaczyna intensywnie pracować. Efekt dla części osób to wizyta w toalecie w ciągu kilkunastu minut po wypiciu napoju. U innych nadmierna perystaltyka kończy się biegunką, zgagą czy zaostrzeniem objawów zespołu jelita drażliwego.
Kofeina pobudza mięśnie gładkie jelit, a dodatkowo kwas chlorogenowy i N-alkanoilo-5-hydroksytryptamidy zwiększają zawartość wody w okrężnicy i przyspieszają jej skurcze. Nie tylko „zwykła” kawa tak działa – badania lekarzy dr. Hussaina Ahmada i dr. Kennetha Browna pokazują, że podobny efekt obserwuje się po wersji bezkofeinowej.
Za bezpieczny limit kofeiny, zgodnie z wytycznymi Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności uważa się 400 mg/dobę (czyli ok. 5–7 mg/kg masy ciała). Kobietom w ciąży zaleca się maks. 200 mg/dobę.
Czy można zapobiec biegunce po kawie?
Oto proste triki, które pomogą zapobiec biegunce po kawie:
- Zjedz coś przed kawą – zwłaszcza rano! Śniadanie zmniejsza drażniący wpływ kwasów i spowalnia pasaż jelitowy.
- Zmniejsz porcję lub rozłóż dawkę – małe filiżanki (100–120 ml) rzadziej prowokują biegunkę niż duży kubek.
- Eksperymentuj z metodą parzenia – cold brew czy french press bywa łagodniejszy dla żołądka niż klasyczna przelewowa, bo zawiera mniej kwasów.
- Ogranicz dodatki – nadmiar cukru czy śmietanki może nasilać objawy, zwłaszcza u osób z nietolerancją laktozy lub IBS.
Cold brew - co to za kawa?
Cold brew to kawa parzona na zimno. Ziarna mielone zalewa się chłodną wodą i zostawia na długo (zwykle 8-12 godzin) do powolnej ekstrakcji. Poniżej kilka kluczowych punktów, które wyjaśnią różnicę między cold brew a „zwykłą” kawą:
- Temperatura i czas parzenia
Zamiast gorącej wody (90-96 °C) używa się wody w temperaturze pokojowej lub z lodówki. Długi kontakt kawy z wodą (noc w lodówce albo na blacie) zastępuje wysoką temperaturę.
- Smak i kwasowość
Powolna, chłodna ekstrakcja wyciąga mniej kwasów, dlatego napar jest łagodniejszy i „słodszy” w smaku.
- Moc i kofeina
W przeliczeniu na objętość koncentrat cold brew bywa mocniejszy (więcej kofeiny) niż klasyczna kawa, bo używa się większej ilości kawy na tę samą ilość wody. Koncentrat zwykle rozcieńcza się wodą, napojem roślinnym lub mlekiem w proporcji 1:1 lub 1:2.
- Przechowywanie
Gotowy koncentrat można trzymać w lodówce 5-7 dni w szczelnym naczyniu – wygodne, bo przygotowujesz raz na kilka porcji.
Podsumowując: cold brew to chłodna, długoparzona kawa o delikatniejszym smaku, mniejszej kwasowości i – w wersji nierozcieńczonej – wyższej zawartości kofeiny. Świetnie sprawdza się latem i u osób, które od gorącej kawy dostają zgagi lub podrażnienia żołądka.
