Rząd zdecydował – 800 plus tylko dla pracujących. Tysiące rodzin straci pieniądze
Sejm przyjął ustawę, która odwraca dotychczasową logikę wsparcia socjalnego dla cudzoziemców. Od nowego roku świadczenie 800 plus (i kilka innych dodatków) trafi tylko do tych rodzin, w których rodzic aktywnie pracuje lub prowadzi firmę. Równocześnie rząd wydłużył legalny pobyt uchodźców z Ukrainy do 4 marca 2026 r., ale ograniczył im katalog bezpłatnych świadczeń zdrowotnych.
- Świadczenia rodzinne, w tym 800 plus, zostaną powiązane z co miesięczną weryfikacją zatrudnienia oraz nauki dziecka w polskiej szkole
- Legalna ochrona pobytowa dla Ukraińców została przedłużona o kolejne 18 miesięcy, do 4 marca 2026 r.
- Dorosłym, nieubezpieczonym Ukraińcom ograniczono darmową opiekę zdrowotną – rząd liczy na 30 mln zł oszczędności
Legalny pobyt do 2026 r. i koniec świadczeń „za nic”
Przyjęta ustawa przedłuża wszystkie dotychczasowe pozwolenia na legalny pobyt i pracę obywateli Ukrainy do 4 marca 2026 r. Data nie jest przypadkowa – wynika z decyzji Rady Unii Europejskiej o wydłużeniu tymczasowej ochrony dla uchodźców wojennych.
Jednocześnie sejmowa większość wykorzystała tę nowelizację, aby „uszczelnić” system wypłat świadczeń socjalnych dla cudzoziemców. Kluczowa zmiana dotyczy 800 plus – od stycznia rodzic z Ukrainy (i innych państw spoza UE) musi udowodnić, że:
- jest zatrudniony na umowie o pracę, zleceniu lub prowadzi działalność gospodarczą i osiąga co najmniej połowę pensji minimalnej (w 2025 r. to 2 333 zł brutto),
- dziecko uczęszcza do szkoły w Polsce,
- posiada ważny numer PESEL oraz faktycznie mieszka w kraju.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie te warunki sprawdzał co miesiąc, korzystając m.in. z rejestrów Straży Granicznej. Jeśli rodzic straci pracę choćby na jeden miesiąc, wypłata zostanie wstrzymana.
800 plus i reszta pakietu tylko za etat lub działalność
Nowe kryterium aktywności obejmie nie tylko 800 plus. W projekcie znalazły się także dodatki „Dobry Start” i „Aktywny Rodzic” – ich wypłata zostanie uzależniona od tego samego progu zatrudnienia lub opłacania składki zdrowotnej.
Minister finansów Andrzej Domański ocenia, że budżet państwa zyska w ten sposób „niskie miliardy złotych”, czyli mniej niż 5 mld zł rocznie. Nie ma jednak dokładnych szacunków, ilu rodziców może wypaść z systemu; według różnych wyliczeń może chodzić o kilkadziesiąt tysięcy rodzin.
Rząd broni zmian, podkreślając, że Ukraińcy stanowią już ponad 5 proc. wszystkich pracujących w Polsce i „ci, którzy pracują, nie mają się czego obawiać” – mówił wiceminister spraw wewnętrznych Maciej Duszczyk.
Krótsza lista darmowych świadczeń medycznych
Najbardziej kontrowersyjne okazały się jednak cięcia w ochronie zdrowia. Nowelizacja wykreśla z listy świadczeń finansowanych z Funduszu Pomocy m.in.: leczenie stomatologiczne, rehabilitację leczniczą, większość refundowanych leków oraz planowe zabiegi endoprotezoplastyki i usunięcia zaćmy. Resort zdrowia szacuje, że wygeneruje to około 30 mln zł oszczędności do marca 2026 r.
W praktyce oznacza to, że dorosły uchodźca bez ubezpieczenia zapłaci z własnej kieszeni za leczenie zębów czy rehabilitację po urazie. Dzieci oraz osoby odprowadzające składkę zdrowotną zachowują pełen dostęp do świadczeń.
Niektórzy prawnicy zwracają uwagę, że selektywne ograniczenia mogą budzić wątpliwości konstytucyjne i znów trafić pod prezydenckie weto.
Przeczytaj też: Weto Nawrockiego blokuje ustawę. Stracą na tym grupy najbardziej wrażliwe
Źródła:
- Bankier.pl: „800 plus tylko dla cudzoziemców, którzy pracują” (13 IX 2025)
- Business Insider Polska: „Nowe zasady 800 plus. Minister finansów podaje kwoty oszczędności” (9 IX 2025)
- Gazeta Prawna: „Rząd ograniczy leczenie Ukraińców w Polsce. Kto straci dostęp do darmowej opieki?” (6 IX 2025)
- Infor.pl: „Sejm: do 4 marca 2026 r. Ukraińcy są legalnie w Polsce” (15 IX 2025)
