Jadalne grzyby też mogą być groźne. Przed tym ostrzega sanepid

Kiedy nawet jadalne grzyby stanowią zagrożenie?

Nawet najlepszy borowik może zaszkodzić, jeśli grzybiarz zapomni o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Państwowa Inspekcja Sanitarna podkreśla jednocześnie, że 9 na 10 przypadków zatruć wynika z pomyłki przy rozpoznawaniu gatunków. 

Dlaczego jadalne grzyby bywają groźne?

1. Pomyłka gatunku. Kania czubajka czy gąska zielona mogą przypominać śmiertelnie trującego muchomora sromotnikowego. Różnice widoczne są dopiero u dojrzałych okazów, dlatego przy tych gatunkach trzeba zachować szczególną ostrożność. 
    
2. Zbyt młode lub przejrzałe okazy. Niedojrzałe kapelusze nie mają jeszcze charakterystycznych cech, co sprzyja pomyłkom; stare egzemplarze łatwo się psują, powodując zatrucia pokarmowe.
    
3. Transport w folii zamiast w koszyku. W plastikowych torbach grzyby "parują", co sprzyja namnażaniu bakterii.
    
4. Zbieranie w miejscach skażonych metalami ciężkimi. Owocniki chłoną ołów i rtęć z poboczy dróg czy terenów przemysłowych – to potencjalnie toksyczna bomba.

Masz wątpliwości co do gatunku? Odwiedź najbliższą stację sanitarno-epidemiologiczną. Porada certyfikowanego grzyboznawcy jest bezpłatna.

Zatrucie grzybami – co robić, gdy pojawią się objawy

Pierwsze objawy, takie jak nudności, wymioty, bóle brzucha czy gorączka, pojawiają się zazwyczaj po 2–6 godzinach, ale mogą wystąpić nawet po 24 godzinach, gdy toksyny uszkodzą wątrobę lub nerki. 

Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia grzybami:

1. Dzwoń pod 112 lub 999 – nie licz, że objawy miną same.
    
2. Zabezpiecz resztki potrawy lub surowe grzyby – pomoże to lekarzom w identyfikacji toksyny.
    
3. Wymioty można prowokować tylko po konsultacji z dyspozytorem.
    
4. Nie podawaj choremu mleka ani alkoholu, bo przyspieszają wchłanianie toksyn. 

Jeśli objawy pojawiają się u kilku osób w domu, przyjmij, że wszyscy mogą być zatruci – szczególnie dzieci.

Przeczytaj też: 5 najbardziej trujących grzybów w polskich lasach. Pod żadnym pozorem ich nie jedz

Kto powinien szczególnie uważać na grzyby

Grzyby są cenione za smak i wartość kulinarną, ale to także ciężkostrawny pokarm, który może być niebezpieczny dla określonych grup, w tym:

• dzieci do 12. roku życia – ich układ pokarmowy nie radzi sobie z chityną obecną w ścianach komórkowych grzybów;
   
• seniorzy – z wiekiem zmniejsza się wydzielanie soków trawiennych, a często współistnieją choroby przewodu pokarmowego;
   
• kobiety w ciąży i karmieniące piersią – toksyczne związki mogą przenikać do krwiobiegu płodu lub mleka matki;
   
• osoby z chorobami wątroby, nerek i przewodu pokarmowego – ich organizmy gorzej radzą sobie z metabolizowaniem toksyn i metali ciężkich.

Jeśli należysz do jednej z tych grup, rozważ ograniczenie spożycia grzybów albo sięgaj jedynie po dobrze ugotowane, suszone grzyby w niewielkich ilościach.

 

Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady medycznej.

Źródła:

1. Główny Inspektorat Sanitarny. (2025, sierpień 25). Bezpieczne grzybobranie: wiedza, rozwaga i zdrowie. https://www.gov.pl/web/gis/bezpieczne-grzybobranie--wiedza-rozwaga-i-zdrowie
2. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Węgorzewie. (2025). Profilaktyka zatruć grzybami. https://www.gov.pl/web/psse-wegorzewo/profilaktyka-zatruc-grzybami
3. Sanepid. (2025). Wytyczne dla grzybiarzy: konsultacje z grzyboznawcami.