Ten objaw może świadczyć o zatkanych tętnicach. Wystarczy spojrzeć na stopy

Wysoki cholesterol rzadko zdradza się na zewnątrz

Choć nie powoduje bólu, wysypki ani żadnych widocznych objawów, LDL – tzw. „zły” cholesterol – odkłada się po cichu w ścianach naczyń krwionośnych, stopniowo prowadząc do ich zwężenia, a w konsekwencji do zawału serca lub udaru mózgu. Niestety, jak pokazują badania cytowane przez Health, ponad 40 proc. osób po przebytym zawale lub udarze wciąż nie wie, który cholesterol jest niebezpieczny i nie kontroluje jego poziomu.

Specjaliści z Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) i Europejskiego Towarzystwa Miażdżycowego (EAS) przypominają: osoby z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym powinny dążyć do tego, by poziom LDL był niższy niż 1,8 mmol/l (70 mg/dl), a najlepiej poniżej 1,4 mmol/l (55 mg/dl). U pacjentów po incydentach sercowo-naczyniowych zalecany poziom może być jeszcze niższy.

Problem w tym, że bez objawów trudno zmotywować się do działania. Choroby naczyń rozwijają się po cichu, a pierwszym „sygnałem”, który je ujawnia, bywa dopiero poważny incydent – zawał, udar, ból nóg podczas chodzenia czy duszność. Dlatego profilaktyka ma kluczowe znaczenie.

Eksperci zalecają, aby pełny profil lipidowy – czyli badanie obejmujące LDL, HDL, cholesterol całkowity i trójglicerydy – wykonywać co najmniej raz na 5 lat, a w przypadku osób z czynnikami ryzyka (np. nadciśnieniem, cukrzycą, nadwagą czy obciążonym wywiadem rodzinnym) – nawet raz w roku.

Sprawdź też: Lek na cholesterol wstrzymany w obrocie. Sprawdź, czy go masz w apteczce

Nie ignoruj nóg – mogą pierwsze ostrzegać przed chorobą naczyń

Twoje nogi mogą powiedzieć więcej o stanie serca, niż myślisz. Choroba tętnic obwodowych (PAD) rozwija się, gdy złogi tłuszczowe (głównie cholesterol LDL) zwężają tętnice kończyn dolnych, ograniczając dopływ krwi do mięśni i tkanek. To schorzenie nie zawsze daje wyraźne objawy, dlatego często pozostaje nierozpoznane – aż do momentu, gdy sytuacja jest poważna.

Jednym z najbardziej charakterystycznych sygnałów PAD jest ból łydek lub stóp podczas chodzenia, który znika po krótkim odpoczynku. To tzw. chromanie przestankowe – typowy, ale często bagatelizowany objaw. Inne znaki, które powinny wzbudzić czujność, to:

• wypadanie owłosienia na nogach lub palcach,
• drętwienie, mrowienie lub osłabienie kończyn,
• niegojące się rany, owrzodzenia – zwłaszcza w okolicach palców stóp,
• bladość lub sinawy odcień skóry,
• błyszcząca, napięta skóra bez użycia kosmetyków,
• widoczny zanik mięśni nóg lub stóp.

Czasem jedynym objawem może być ciągłe uczucie chłodu w stopach lub opóźnione gojenie drobnych skaleczeń. To sygnały, których nie należy ignorować. Wczesne rozpoznanie PAD ma ogromne znaczenie. Pozwala unikać poważnych powikłań, takich jak amputacje, a co równie istotne – nawet czterokrotnie obniża ryzyko zawału serca. Przeczytaj też: Zbyt wysoki poziom cholesterolu często nie daje objawów. Ale spójrz na paznokcie

Co warto wiedzieć o cholesterolu

W codziennych rozmowach o zdrowiu serca często padają dwa hasła: "dobry" i "zły" cholesterol. Ale czym dokładnie są i dlaczego warto je rozróżniać?

LDL (low-density lipoprotein) to tzw. „zły” cholesterol – jego zadaniem jest transportowanie cząsteczek cholesterolu z wątroby do tkanek. Gdy jest go za dużo, odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych, prowadząc do miażdżycy, zwężenia naczyń i zwiększonego ryzyka zawału czy udaru.

Z kolei HDL (high-density lipoprotein) to „dobry” cholesterol, który działa ochronnie. Zbiera nadmiar cholesterolu z tkanek i odprowadza go z powrotem do wątroby, gdzie zostaje rozłożony. Im wyższy poziom HDL, tym lepiej dla układu krążenia.

Warto jednak wiedzieć, że istnieje jeszcze mniej znana, ale szczególnie niebezpieczna forma LDL – tzw. sdLDL (small dense LDL). Ta mała, gęsta frakcja LDL łatwiej przenika przez ściany naczyń i silniej inicjuje procesy zapalne. Najnowsze badania (m.in. Academic Oxford) wskazują, że jej wysoki poziom jest silnie powiązany z rozwojem choroby tętnic obwodowych (PAD).

Nie tylko cholesterol ma znaczenie – trójglicerydy (TAG), czyli forma zapasowej energii, również wpływają na ryzyko sercowo-naczyniowe. Ich nadmiar to kolejny czynnik, który może sprzyjać miażdżycy. 

Zobacz również: Podstępna choroba niszczy po cichu. Wiedzą, że są chorzy, ale nie biorą leków

Jak dbać o prawidłowy profil lipidowy?

• Ogranicz tłuszcze trans (m.in. z przetworzonej żywności) i cukry proste
• Zwiększ spożycie błonnika – sięgaj po warzywa, rośliny strączkowe, pełne ziarna
• Jedz więcej tłustych ryb morskich – źródło cennych kwasów omega-3
• Ruszaj się regularnie – co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo

Jeśli mimo zdrowej diety i aktywności fizycznej poziom LDL nie mieści się w normach, lekarz może zaproponować leczenie farmakologiczne – najczęściej statynami lub nowoczesnymi preparatami celowanymi, zgodnie z aktualnymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Pamiętaj: cholesterol nie boli, ale niekontrolowany – może zabić. Regularne badania i świadome decyzje mogą znacząco obniżyć ryzyko poważnych chorób sercowo-naczyniowych.