Nawet nie podejrzewasz, co kryje się w twoim kubku. Ryzyko raka rośnie aż pięciokrotnie
Regularne sięganie po słodzone napoje może aż pięciokrotnie podnieść ryzyko raka jamy ustnej – wynika z najnowszych badań z serii Nurses’ Health Study. Wystarczy jedna puszka dziennie, by pojawiły się trzy dodatkowe zachorowania na 100 000 kobiet rocznie. Sprawdź, skąd bierze się to zagrożenie i jak proste zmiany nawyków mogą je ograniczyć.
- Picie jednego słodzonego napoju dziennie to 5,5 razy większe ryzyko raka jamy ustnej
- Efekt utrzymuje się nawet po wykluczeniu takich czynników jak palenie i alkohol
- Proste zmiany w diecie i higienie mogą istotnie ograniczyć to ryzyko
Wyniki badania Nurses’ Health Study
Zespół z Uniwersytetu Waszyngtońskiego przeanalizował dane ponad 162 000 uczestniczek dwóch długoterminowych badań kohortowych (NHS I i NHS II). Kobiety, które piły co najmniej jedną porcję słodzonego napoju dziennie, chorowały na raka jamy ustnej 4,9 razy częściej niż te, które sięgały po takie napoje rzadziej niż raz w miesiącu.
Po wykluczeniu palaczek i kobiet regularnie pijących alkohol, ryzyko zachorowania wzrosło 5,5-krotnie. W praktyce oznacza to trzy dodatkowe przypadki nowotworu jamy ustnej na 100 000 kobiet rocznie w porównaniu z grupą sporadycznych konsumentek.
Dlaczego cukier sprzyja nowotworom?
Nadmiar cukrów prostych może przyczyniać się do rozwoju raka jamy ustnej poprzez różne mechanizmy:
- stan zapalny: podniesienie poziomu glukozy i insuliny w organizmie wywołuje przewlekły stan zapalny;
- zmiany mikrobiomu: zaburzenia składu flory bakteryjnej jamy ustnej – bakterie adaptujące się do diety wysokocukrowej produkują więcej kwasów i toksycznych metabolitów, które mogą uszkadzać DNA komórek nabłonka;
- stres oksydacyjny: nadmiar cukru zwiększa ilość wolnych rodników, co prowadzi do uszkodzeń komórkowych;
- aktywacja IGF-1: insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1) stymuluje podziały komórkowe i może promować powstawanie mutacji.
Te procesy umożliwiają napojom cukrowym „ominięcie” klasycznych czynników ryzyka – palenia tytoniu i alkoholu – i tworzą prostą drogę do rozwoju raka jamy ustnej.
Jak zmniejszyć ryzyko raka? Praktyczne wskazówki
- Zamień słodzone napoje na wodę, niesłodzoną kawę lub herbaty ziołowe.
- Czytaj etykiety – cukier bywa ukryty w izotonikach, energetykach i napojach „witaminowych”.
- Dbaj o higienę jamy ustnej i regularne kontrole stomatologiczne; wczesne wykrycie zmian przedrakowych znacznie poprawia rokowanie.
- Postaw na dietę bogatą w warzywa i owoce, dostarczające antyoksydantów neutralizujących wolne rodniki.
- Nie bagatelizuj objawów – niegojące się owrzodzenia, guzki czy przewlekły ból wymagają pilnej konsultacji laryngologicznej lub onkologicznej.
Stosując te zasady, ograniczysz nie tylko ryzyko raka jamy ustnej, lecz także cukrzycy typu 2, otyłości i chorób sercowo-naczyniowych – schorzeń ściśle powiązanych z wysokim spożyciem słodzonych napojów.
Źródła:
Nurses’ Health Study I i II – analiza kohortowa dotycząca ryzyka nowotworów przy spożyciu słodzonych napojów.
Mechanizmy patogenezy raka jamy ustnej: mikrobiom, IGF-1, stres oksydacyjny – Journal of Oral Pathology & Medicine.
Rekomendacje profilaktyki onkologicznej i zdrowia jamy ustnej – WHO i American Cancer Society.
Przeglądy literaturowe nt. wpływu cukrów prostych na rozwój chorób metabolicznych – The Lancet Diabetes & Endocrinology.
Wytyczne dietetyczne i higieniczne dotyczące profilaktyki nowotworów – European Code Against Cancer.
