Nie poczujesz bólu, aż będzie za późno. Sprawdź, czy w twojej aorcie nie rośnie śmiertelny tętniak

Czym jest tętniak aorty?

Tętniak to poszerzenie aorty o ponad 50% w porównaniu z normą. Najczęściej dotyczy odcinka brzusznego (AAA – abdominal aortic aneurysm), rzadziej piersiowego. Choroba rozwija się powoli i bezobjawowo, a pierwszym jej sygnałem może być... nagłe, śmiertelnie groźne pęknięcie naczynia. Przeczytaj: Objawy tętniaka mózgu tuż przed pęknięciem. Po tym poznasz, że w głowie tyka ci bomba

Najbardziej narażeni są:

• mężczyźni powyżej 65. roku życia,
• palacze i byli palacze,
• osoby z nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą,
• pacjenci z dodatnim wywiadem rodzinnym.

W Wielkiej Brytanii w badaniach przesiewowych wykrywa się tętniaki aorty brzusznej u ok. 0,6% mężczyzn w tej grupie wiekowej, ale odpowiadają one za niemal 2% zgonów w populacji 65-latków.

Kiedy tętniak staje się niebezpieczny?

Ryzyko pęknięcia rośnie wraz ze średnicą naczynia:

• poniżej 4 cm – praktycznie zerowe,
• 5–5,9 cm – 3–15% rocznie,
• 6–6,9 cm – 10–20% rocznie,
• ≥7 cm – nawet 40% rocznie.

Kiedy konieczna jest interwencja?

Zgodnie z wytycznymi ESC 2024 ingerencja jest konieczna, gdy:

• aorta brzuszna: operacja przy ≥55 mm u mężczyzn (≥50 mm u kobiet) lub wzroście ≥1 cm/rok,
• aorta wstępująca/korzeń: ≥52–55 mm u pacjentów bez chorób genetycznych. 

Małe tętniaki wymagają monitoringu co 6–12 miesięcy. Po przekroczeniu 4 cm – nawet co 3 miesiące. O wyborze metody leczenia (klasycznej operacji lub EVAR/TEVAR) decyduje zespół specjalistów.

Kiedy do lekarza i jakie badania wykonać?

Objawy pękającego tętniaka to:

• nagły, silny ból brzucha lub pleców,
• omdlenie, spadek ciśnienia,
• wyczuwalny, pulsujący guz w jamie brzusznej,
• W takiej sytuacji należy natychmiast wezwać pomoc.

Badania do wykonania:

1. USG aorty raz w życiu zaleca się mężczyznom w wieku 65–75 lat, którzy kiedykolwiek palili.
2. U kobiet z podobnymi czynnikami ryzyka – decyzja indywidualna.
3. Pacjenci z chorobami tkanki łącznej (np. zespół Marfana) wymagają osobnego planu diagnostycznego i niższych progów operacji.

 

Źródło: Pacjenci.pl, MSD Manuals, NHS/GOV.UK