Skutki uboczne farmakologicznego leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej. Lekarz objaśnia
Na chorobę afektywną dwubiegunową choruje ok. 2% populacji. Każdy przypadek jest inny, więc zdiagnozowanie choroby powoduje wiele trudności. Wbrew powszechnej opinii jej ofiarami nie są ludzie słabi psychicznie, lecz osoby, które wyróżnia silna psychika i mocna osobowość. Właściwie dobrane środki stosowane w celu leczenia ChaD umożliwiają pacjentowi w miarę dobre funkcjonowanie, lecz powodują też skutki uboczne. Jakie są to skutki uboczne? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistą, psychiatrą lek. Adamem Bełdą, absolwentem Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Choroba afektywna dwubiegunowa – co to za choroba?
Choroba afektywna dwubiegunowa jest przewlekłym schorzeniem psychicznym, którego objawami są nawracające stany depresyjne i stany manii, czyli nadmiernej aktywności. Pomiędzy nimi chory miewa okresy bezobjawowe (remisja) lub okresy, gdy symptomy są dyskretne. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana i wdrożone zostanie leczenie właściwe leczenie, tym dłużej trwały będą okresy remisji:
„Choroba afektywna dwubiegunowa, jak sama nazwa wskazuje jest jedną z chorób afektywnych. Klasyczny podział chorób afektywnych obejmuje chorobę afektywną jedno i dwu – biegunową. Choroba afektywna jednobiegunowa charakteryzuje się regularnie nawracającymi depresjami, kiedy pojawiają się epizody obniżonego nastroju. W chorobie afektywnej dwubiegunowej, oprócz epizodów depresyjnych mamy także epizody innego rodzaju. Wyróżnia się trzy głównie epizody: maniakalne, hipomaniakalne i depresyjne”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda, absolwent Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jak leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej może wpływać na ciało chorego?
Jednym ze skutków farmakologicznego leczenia osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową jest przyrost masy ciała: „Oczywiście nie jest to tak, że tabletki mają dużo kalorii, jednak mogą wpływać na zwiększenie apetytu lub też na zmniejszenie aktywności. Zwiększenie apetytu jest często dość dotkliwe i trudne do zniwelowania, dlatego stanowi istotny problem”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda, absolwent Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Utrzymanie prawidłowej wagi ciała jest powszechnie spotykanym problemem osób chorujących na ChaD. Otyłość może również spowodować, że choremu trudniej będzie wrócić do codziennego funkcjonowana, gdy już opanowane zostaną ciężkie objawy choroby.
Podczas leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej chorym podaje się niekiedy węglan litu: „Jest to lek bezpieczny i skuteczny, jednak z dość wąskim oknem terapeutycznym. Oznacza to, że prawie zacierają się granice między dawką toksyczną, terapeutyczną i poniżej terapeutycznej. Aby leczenie litem było bezpieczne, należy regularnie wykonywać badania poziomu litu we krwi”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda, absolwent. Skutkami ubocznymi leczenia węglanem litu, szczególnie na początku, mogą być następujące objawy:
• drżenia,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• wielomocz,
• wzmożone pragnienie,
• osłabienie siły mięśniowej,
• znużenie.
Inną substancją stosowaną podczas leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej jest kwas walproinowy, który m.in. działa hamująco na ośrodkowy układ nerwowy: „ Stosowanie kwasu walproinowego staje się coraz mniej popularne, głównie ze względu na jego toksyczne działanie na płód. Kobietom w wieku rozrodczym nie zaleca się przyjmowania kwasu walproinowego, a jeśli jest już stosowany, należy zadbać o skuteczną antykoncepcję. Jeżeli pacjentka w trakcie terapii tym lekiem zajdzie w ciążę, należałoby go jak najszybciej odstawić, co jednak prawdopodobnie spowoduje nawrót objawów choroby”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda.
Stosowanie kwasu walproinowego może spowodować:
• nudności,
• wymioty,
• bóle brzucha,
• zaburzenia łaknienia,
• bóle głowy,
• problemy ze wzrokiem,
• drżenie mięśni.
Oddziaływanie biologiczne to podstawowy sposób leczenia ChaD
„Choroba afektywna dwubiegunowa jest schorzeniem uwarunkowanym biologicznie, w związku z czym trzeba oddziaływać na nią biologicznie. Podstawą leczenia jest farmakoterapia, a psychoterapia ma znaczenie wspomagające leczenie”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda.
Podczas leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej podawane są leki normotymiczne – i jest to standardowe postępowanie lecznicze. W pewnych przypadkach pacjentom podaje się leki przeciwdepresyjne, lecz działanie tego typu medykamentów jest mało skuteczne: „Jeśli będziemy próbować leczyć ChaD jak depresję, skuteczność terapii będzie dużo mniejsza, a czasami może wręcz doprowadzić pogorszenia. Jeżeli pacjent otrzyma leki przeciwdepresyjne w fazie depresji choroby dwubiegunowej, istnieje około 4 – 8% szans na to, że dojdzie do wywołania manii”. - powiedział psychiatra lek. Adam Bełda.
Do grupy leków normotymicznych zaliczają się m.in. wspomniane sole litu i kwas walproinowy – są to leki z I generacji tego rodzaju preparatów. Do II generacji leków normotymicznych zalicza się lamotrygina i niektóre leki neuroleptyczne.
