Ten grzyb obniża cholesterol i poprawia pamięć. Wkrótce sezon

Kania – jedyny taki grzyb

Czubajka kania, znana potocznie jako kania, ale też parasol, bedłka, czy sowa, to jeden z najbardziej charakterystycznych i cenionych grzybów w polskich lasach. Wyróżnia się nie tylko wyglądem, ale również wyśmienitym smakiem, który niektórzy smakosze porównują do mięsa. 

Kapelusz kani może osiągać nawet 30 cm średnicy – początkowo jest zamknięty i jajowaty, z czasem otwiera się jak parasol, ukazując łuskowatą powierzchnię i jasny spód z blaszkami. Młode kanie mogą być całe brązowe. Charakterystycznym elementem jest także długi, smukły trzon z ruchomym pierścieniem przypominającym obrączkę. 

Kanię można spotkać od czerwca do końca października, głównie na polanach, na skrajach lasów iglastych i liściastych oraz na słonecznych łąkach. Lubi gleby piaszczyste i miejsca dobrze nasłonecznione. Rośnie zazwyczaj pojedynczo lub w niewielkich grupach.

Przeczytaj też: Tych grzybów unikaj jak ognia. “Wystarczy zjeść jeden kapelusz, by umrzeć”

Jak uniknąć nowotworu? Profesor onkologii dla Pacjenci.pl Czytaj dalej Pacjent musi się bardzo pogorszyć, by dostać skuteczny lek. Rozmowa o nierówności w leczeniu cukrzycy typu 2 Czytaj dalej

Jak się nie pomylić?

Mimo że kania jest bezpiecznym i jadalnym grzybem, łatwo pomylić ją z gatunkami trującymi – a to może mieć tragiczne skutki. Najgroźniejszym sobowtórem kani jest muchomor sromotnikowy, znany również jako muchomor zielonawy. Oto podstawowe różnice:

• kolor – unikaj grzybów o biało-zielonkawym odcieniu kapelusza i trzonu. Czubajka kania ma wyraźne brązowe łuski na kapeluszu i bardziej orzechowy, ciepły kolor,
   
• zapach – kania pachnie przyjemnie, orzechowo. Grzyby trujące często mają zapach mdły, ziemisty lub wręcz odpychający,
   
• pierścień – kania ma wyraźny, ruchomy pierścień na trzonie. U muchomora pierścień jest bardziej sztywny i nieruchomy,
   
• trzon – u kani jest smukły i zdobiony, często przypomina „panterkę”. U innych gatunków może być grubszy, gładszy lub jednolicie biały;

Ostrożność wtrzeba zachować również w przypadku czubajki czerwieniejącej i czubajeczek. Te grzyby są mniejsze, ciemniejsze i mają cieńszy trzon. W razie wątpliwości – lepiej grzyba nie zbierać.

Przeczytaj też: Dodaj do kawy. Te azjatyckie grzyby chronią wątrobę przed włóknieniem

Właściwości odżywcze kani

Kania to nie tylko leśny rarytas, ale również źródło wielu cennych składników odżywczych:

• mało kalorii – idealna dla osób na diecie, dostarcza smaku bez obciążania bilansu energetycznego,
   
• witaminy z grupy B – wspomagają układ nerwowy, poprawiają nastrój, pamięć i koncentrację,
   
• potas – reguluje ciśnienie krwi, wspiera pracę serca i korzystnie wpływa na funkcje poznawcze,
   
• witamina D – wzmacnia odporność, pomaga utrzymać mocne kości; szczególnie cenna jesienią, gdy słońca jest mniej,
   
• beta- i alfa-glukany – wspomagają obniżenie poziomu "złego" cholesterolu (LDL), mogą chronić przed cukrzycą i chorobami serca,
   
• działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne – antyoksydanty spowalniają procesy starzenia, wspierają walkę z wolnymi rodnikami i zmniejszają ryzyko chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów,
   
• białko roślinne – choć grzyby nie są jego głównym źródłem, zawierają więcej białka niż większość warzyw;

Przeczytaj też: Czy dzieci mogą jeść grzyby? W jakim wieku i po które gatunki mogą bezpiecznie sięgać?

Jak przyrządzić kanię?

Kania ma wyjątkowy smak i delikatną strukturę, dlatego świetnie sprawdza się jako składnik dań głównych, zwłaszcza tych, które mają zastąpić mięso. Oto dwa sprawdzone przepisy:

Kotlety z kani jak schabowe

To klasyk, który uwielbiają zarówno grzybiarze, jak i osoby na diecie roślinnej.

Składniki:

• 4 duże kapelusze kani
• 2 jajka
• bułka tarta
• sól, pieprz
• masło klarowane lub olej do smażenia

Przygotowanie:
Kapelusze oczyść delikatnie z igliwia i piasku. Posól i popieprz z obu stron. Zanurz w rozmąconym jajku, następnie obtocz w bułce tartej. Smaż na średnim ogniu z obu stron na złoty kolor. Podawaj z ziemniakami i surówką – jak klasyczne kotlety.

Kania z patelni z czosnkiem i ziołami

Lżejsza, aromatyczna wersja, idealna na kolację.

Składniki:

• 2–3 kapelusze kani
• 2 ząbki czosnku
• natka pietruszki lub świeży tymianek
• oliwa z oliwek
• sól, pieprz

Przygotowanie:
Grzyby pokrój w paski lub smaż w całości, jeśli są małe. Na rozgrzanej oliwie podsmaż czosnek, dodaj grzyby i smaż 5–7 minut, aż zmiękną. Dopraw do smaku, posyp świeżymi ziołami. Świetnie smakują z grzanką z pełnoziarnistego chleba.

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35655802/