Jak uchronić się przed rakiem jelita grubego? Lekarze tłumaczą

Czynniki ryzyka raka jelita grubego

Czynniki ryzyka raka jelita grubego dzielą się na czynniki genetyczne oraz środowiskowe, czyli związane ze stylem życia. W większości przypadków mamy do czynienia z rakiem sporadycznym, czyli kiedy w rodzinie chorego nie było przypadków raka jelita grubego. Rak sporadyczny najczęściej rozwija się na bazie gruczolaków - zmian polipowatych w jelicie grubym. 

- W 90% mówimy o tzw. raku sporadycznym, czyli niezwiązanym rodzinnie. Nowotwory występujące rodzinnie stanowią 10% raka jelita grubego – powiedział w rozmowie z Pacjentami gastroenterolog lek. Jacek Kowerzanow.

Czynniki ryzyka raka jelita grubego: 

• uwarunkowania genetyczne,
• płeć męska,
• wiek 50+,
• polipy w jelicie grubym,
• stany zapalne jelit,
• siedzący tryb życia,
• nadwaga i otyłość,
• dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso,
• dieta uboga w błonnik,
• nadużywanie alkoholu,
• palenie papierosów.

- Do czynników środowiskowych w głównej mierze zalicza się dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso oraz uboga w błonnik. Nieprawidłowa dieta, a także niska aktywność fizyczna prowadzą do otyłości, która także przyczynia się do rozwoju raka jelita grubego. Należy także wspomnieć o takich czynnikach ryzyka jak palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

Czy to już pęcherz nadreaktywny? Fizjoterapeutka podpowiada Czytaj dalej Jak usunąć odcisk, żeby nie wrócił? Podolog tłumaczy Czytaj dalej

Jak chronić się przed rakiem jelita grubego?

Duży wpływ na zachorowalność na raka jelita grubego ma nasz styl życia: dieta bogata w nasycone tłuszcze i cukry proste oraz uboga w błonnik pokarmowy. Ponadto, brak aktywności fizycznej przyczyna się do częstych zaparć, skutkiem czego rakotwórcze produkty przemiany materii są w dłuższym kontakcie ze ścianą jelita grubego. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. 

- Czynnikami modyfikowalnymi, na które mamy wpływ to przede wszystkim dieta i aktywność fizyczna. Ruch i zdrowe nawyki żywieniowe to podstawa! - powiedziała w rozmowie z Pacjentami lek. Olga Urbanowska – Domańska, onkolog kliniczny. 

Warto zadbać o zdrową dietę i codzienny ruch. Nasz codzienny jadłospis powinien obfitować w warzywa i owoce, które są bogatym źródłem błonnika i antyoksydantów. Należy unikać czerwonego mięsa i produktów wysokoprzetworzonych, które stanowią istotny czynnik ryzyka raka jelita grubego. 

- Powinniśmy spożywać dużo warzyw i owoców bogatych w antyoksydanty, unikać z kolei czerwonego mięsa i produktów wysoko przetworzonych. Niedobory pewnych składników pokarmowych mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów układu pokarmowego, co zostało potwierdzone badaniami. Mowa tutaj o witaminie D, wapniu i kwasie foliowym - wyjaśniła lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Powinniśmy także zrezygnować z używek, takich jak alkohol i papierosy, ponieważ są to poważne czynniki ryzyka nowotworów układu pokarmowego, w tym raka jelita grubego. Alkohol działa uszkadzająco na błonę śluzową przewodu pokarmowego, sprzyja rozwojowi Helicobacter pylori oraz wpływa na metabolizm kwasu foliowego. Wszystkie te mechanizmy mogą powodować uszkodzenie DNA komórek i ich niekontrolowany podział. 

- Palenie tytoniu jest udokumentowanym czynnikiem ryzyka dla raka trzustki, raka jelita grubego oraz raka żołądka. Papierosy są głównym czynnikiem ryzyka występowania raka trzustki, o czym się nie mówi - powiedziała lek. Olga Urbanowska – Domańska.

- Alkohol, zwłaszcza wysokoprocentowy, wpływa na częstość występowania raka przełyku, żołądka i jelit – dodał lek. Olga Urbanowska – Domańska.

Kolonoskopia - badanie, które ratuje życie

Podstawą profilaktyki raka jelita grubego jest regularne poddawanie się kolonoskopii. Rak jelita grubego to bardzo podstępna choroba, która rozwija się skrycie i powoli, nie dając wyraźnych objawów. W momencie, kiedy pojawiają się pierwsze dolegliwości, zazwyczaj jest już w stadium zaawansowanym, kiedy szanse na wyleczenie i przeżycie pacjenta są niewielkie. 

- Głównie chodzi o to, żebyśmy usuwali zmiany nowotworowe i nie pozwalali na to, aby doprowadziły do rozwoju raka jelita grubego. Pamiętajmy, że w momencie pojawienia się objawów jest już bardzo późno - wyjaśnił lek. Jacek Kowerzanow.

Kolonoskopia jest bardzo ważnym badaniem, które pozwala nie tylko wykryć patologiczne zmiany w jelicie grubym, ale także daje możliwość ich usunięcia. Zaleca się, aby profilaktyczną kolonoskopię wykonywać regularnie od 50 roku życia (co 5-10 lat). Osoby, u których w rodzinie były przypadki raka jelita grubego, powinny zacząć się badać już w wieku 40 lat, a nawet wcześniej. 

- Nie bójmy się tego badania! Nie ma nic lepszego w medycynie niż profilaktyka. Tutaj mamy narzędzie, które nie tylko wykrywa zmiany wczesne czy zaawansowane, ale jednocześnie pozwala nam na usunięcie polipów czy zmian nowotworowych - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

W ostatnich latach obserwuje się, że coraz więcej młodych pacjentów w wieku 40 - 45 lat ma wykrywane zmiany nowotworowe w jelicie grubym. Z tego powodu zaczynają zmieniać się zalecenia - aby profilaktyczną kolonoskopię zacząć wdrażać wcześniej nie tylko u osób obciążonych rodzinnie.

- Myślę, że granica wieku powinna zostać przesunięta i należałoby rozpocząć profilaktyczną kolonoskopię w wieku 40 – 45 lat - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

Przeczytaj też: 

Jakie są pierwsze objawy nowotworów układu pokarmowego? Lekarz wyjaśnia

Rak jelita grubego - przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie. Ekspert tłumaczy

Jakie są rokowania raka jelita grubego w Polsce? Dane przerażają