Po czym poznać, że dziecko ma zaburzenia odżywiania? Wyjaśnia lekarka
Unika wspólnych posiłków, zamyka się w swoim pokoju, przestaje się uśmiechać – choć te zachowania mogą wydawać się typowe dla dorastającego dziecka, czasem kryje się za nimi poważna choroba. Zaburzenia odżywiania rozwijają się po cichu i często pozostają niezauważone aż do momentu, gdy stan dziecka jest już ciężki. Jak rozpoznać pierwsze sygnały i gdzie szukać pomocy? Wyjaśnia lek. Elżbieta Bonder, internistka i dyrektorka ośrodka psychoterapeutycznego Galileo Medical.
Zaburzenia odżywiania u dzieci – cichy wróg
Zaburzenia odżywiania nie atakują znienacka. Ich rozwój to długi proces, który bardzo często pozostaje niezauważony aż do momentu, gdy objawy niedożywienia stają widoczne gołym okiem. Najczęściej dotykają nastolatków, ale – jak ostrzegają specjaliści – objawy mogą pojawić się już u uczniów szkoły podstawowej. Według szacunków, nawet 1,8 proc. dziewcząt poniżej 18. roku życia może cierpieć na anoreksję, a 1,5 proc. na bulimię. Niestety, wielu rodziców wciąż nie wie, jak rozpoznać początki choroby.
– Zaburzenia odżywiania rozwijają się podstępnie, a pierwsze sygnały są bardzo subtelne – tłumaczy lek. Elżbieta Bonder, lekarka i dyrektorka ośrodka psychoterapeutycznego Galileo Medical. Jej zdaniem kluczowe jest, aby nie lekceważyć nawet pozornie niewinnych zmian w zachowaniu dziecka. To, co na początku może wyglądać jak chwilowy spadek apetytu, z czasem może przerodzić się w chorobę zagrażającą życiu, bo przypomnijmy, że anoreksja jest chorobą śmiertelną – nie tylko niszczy ciało, ale również umysł. Z myślami samobójczymi zmaga się aż 54 proc. chorych, z czego 9 proc. próbuje odebrać sobie życie.
Pierwsze objawy zaburzeń odżywiania u dzieci i młodzieży. Wymienia lekarka
Zdaniem lek. Elżbiety Bonder jednym z pierwszych objawów zaburzeń odżywiania jest unikanie wspólnych posiłków. – Często osoby chore znajdują dla tego logiczne wytłumaczenie, np. tłumaczą się nadmiarem obowiązków szkolnych i zabierają jedzenie do pokoju, gdzie w rzeczywistości może być ono wyrzucane – wyjaśnia specjalistka. Takie zachowanie powinno wzbudzić czujność – zwłaszcza jeśli wcześniej dziecko chętnie jadało z rodziną.
Inne objawy to wycofanie społeczne i spadek nastroju. – Dziecko lub dorosły, który wcześniej był otwarty i towarzyski, zaczyna izolować się od bliskich, unika rozmów i wspólnych aktywności – mówi lekarka. Zmienia się także relacja dziecka z własnym ciałem – może ono zacząć obsesyjnie kontrolować wagę, unikać luster lub nosić luźne ubrania, by ukryć sylwetkę. Choć każdy z tych objawów może mieć inną przyczynę, ekspertka podkreśla: lepiej je sprawdzić, by móc zareagować na czas. Czytaj także: "To nie chimera, to walka o życie" – lek. Elżbieta Bonder o mitach i faktach dotyczących zaburzeń odżywiania [WYWIAD]
Co zrobić, gdy zauważymy, że dziecko ma problemy z jedzeniem?
Pierwszy krok to rozmowa. Szczera, spokojna i pełna troski. Rodzic nie powinien oceniać ani krytykować – dużo skuteczniejsze będzie okazanie wsparcia i gotowości do pomocy.
– To bardzo ważne, aby być przyjacielem w procesie leczenia, ale nie być "przyjacielem choroby”. Tego także trzeba się nauczyć – mówi lek. Bonder.
Warto dowiedzieć się, jak rozmawiać z dzieckiem zmagającym się z zaburzeniami odżywiania, zasięgając porady specjalistów.
Jednak na rozmowie nie powinno się poprzestawać. – Kluczowe jest, by traktować zaburzenia odżywiania jak każdą inną poważną chorobę – to znaczy jak najszybciej udać się po pomoc do specjalisty. Tak robimy w przypadku zapalenia płuc i tak samo powinniśmy traktować zaburzenia odżywiania – zaznacza lekarka. Szybkie podjęcie leczenia może uchronić dziecko przed groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi i psychicznymi – w przypadku podejrzenia u dziecka zaburzeń odżywiania należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym lun psychiatrą. Czytaj także: Zaburzenia odżywiania w Polsce coraz częstsze. Przerażające wnioski z raportu Galileo Medical
Leczenie to proces. Potrzebna współpraca ekspertów i rodziny
Skuteczna terapia zaburzeń odżywiania nie kończy się na jednej wizycie u psychologa. To złożony proces, który wymaga zaangażowania wielu specjalistów i może trwać nawet 5 lat. – Skuteczna terapia wymaga współpracy kilku ekspertów: psychiatry, psychoterapeuty, dietetyka oraz internisty. Każdy z nich odgrywa kluczową rolę, a konsultacje powinny odbywać się regularnie – tłumaczy lek. Bonder.
Co ważne, eksperci powinni współpracować między sobą – wymieniać informacje i wspólnie planować dalsze kroki. Niestety, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia nie zawsze jest to możliwe.
Niezastąpiona w całym procesie jest także rodzina. Edukacja bliskich, ich wsparcie i zaangażowanie mogą znacząco przyspieszyć powrót do zdrowia. – Rodzina powinna dowiedzieć się, jak wspierać chorego w zdrowieniu – mówi specjalistka. To oznacza nie tylko codzienną obecność, ale i zrozumienie natury choroby – bez komentowania wyglądu i presji.
Pamiętajmy, że zaburzenia odżywiania to nie chimera, ani problem, który "przejdzie z wiekiem”. Wczesne zauważenie symptomów i szybka reakcja może uratować dziecku życie, natomiast niepotrzebne komentarze lub obojętność, mogą je odebrać – dosłownie. Czytaj także: Bulimia – czym jest, w jaki sposób ją leczyć?
