Zmniejsza ryzyko depresji o 20%. Wystarczy 1 sztuka dziennie
Depresja jest chorobą niezwykle wyniszczającą, a jednocześnie powszechną. Szacuje się, że schorzenie dotyczy nawet 280 mln ludzi na całym świecie. Co gorsza, aż 70% pacjentów nie odczuwa poprawy przy początkowym leczeniu antydepresantami lub boryka się z poważnymi skutkami ubocznymi leczenia.
Olbrzymia skala problemu depresji oraz brak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o przyczyny rozwoju choroby zainspirowały naukowców z Harvard Medical School do przeprowadzenia kolejnych badań.
Choroba XXI wieku
Depresja to jedno z najczęstszych zaburzeń psychicznych współczesnego społeczeństwa. Choroba ta dotyka ludzi w każdym wieku, a po 65. roku życia cierpi na nią co piąta osoba. Mimo swojej powszechności depresja często pozostaje nierozpoznana.
Objawy to przede wszystkim długotrwałe obniżenie nastroju, utrata zainteresowań i energii życiowej. Często towarzyszy im apatia, poczucie winy, zaburzenia snu, łaknienia, koncentracji, a także myśli samobójcze, które występują nawet u 60% chorych. W skrajnych przypadkach pojawiają się objawy psychotyczne.
Przeczytaj też: "Uśmiechnięta depresja" – czy to paradoks? Wiele ludzi choruje właśnie w ten sposób
Co istotne, depresji często towarzyszą inne zaburzenia psychiczne, np. lękowe czy uzależnienia, co dodatkowo komplikuje proces leczenia.
Przyczyny i leczenie depresji
Naukowcy wciąż nie wiedzą, co dokładnie powoduje depresję, ale wiadomo, że na jej rozwój wpływa wiele różnych czynników. Jedna z najstarszych teorii mówi, że przyczyną może być brak równowagi substancji chemicznych w mózgu, takich jak serotonina, dopamina i noradrenalina.
Leki przeciwdepresyjne mają za zadanie poprawić funkcjonowanie tych neuroprzekaźników, jednak nie zawsze są skuteczne – pomagają tylko części chorych. Ich działanie przebiega w dwóch etapach: najpierw dochodzi do zmian chemicznych w mózgu, a dopiero po czasie pacjent zaczyna czuć poprawę.
Coraz częściej mówi się o tym, że depresja może wynikać z nieprawidłowej współpracy różnych części mózgu i zaburzeń w działaniu kilku układów, które odpowiadają za emocje i samopoczucie.
Przeczytaj też: Depresja to nie tylko objawy psychiczne! Jakie są fizyczne objawy depresji? Zapytaliśmy specjalistę
Taka dieta poprawia nastrój
Jak się okazuje, pomocna w walce z depresją może być dieta. Liczne badania dowodzą, że przestrzeganie zasad diety śródziemnomorskiej jest związane z niemal 35% niższym ryzykiem rozwoju tej choroby. Taka dieta sprawdza się również jako remedium na zły nastrój.
Konkretne grupy produktów spożywczych odpowiedzialne za te zależności nie są jeszcze do końca znane. Natomiast niedawno udało się powiązać z niższym ryzykiem depresji spożywanie cytrusów, w tym pomarańczy i grapefruitów. Teraz naukowcy postanowili wyjaśnić mechanizmy, które na to wpływają.
Nowy trop w poszukiwaniu przyczyn depresji
Coraz więcej badań pokazuje, że to, jak dieta wpływa na zdrowie, może zależeć od mikrobiomu – czyli zbioru bakterii żyjących w naszych jelitach. Mikrobiom jelitowy może mieć wpływ na rozwój chorób psychicznych, takich jak depresja, poprzez tzw. oś jelito–mózg. To połączenie między mózgiem a jelitami działa w obie strony i może wpływać na nastrój m.in. poprzez produkcję substancji działających na mózg, wytwarzanie neuroprzekaźników w jelitach czy pobudzanie nerwu błędnego.
Aby lepiej zrozumieć związek między mikrobiomem a depresją, naukowcy z Harvard Medical School przebadali dane od ponad 32 000 osób. Sprawdzili, jak jedzenie cytrusów (np. pomarańczy i grejpfrutów) wiąże się z depresją i składem mikrobiomu jelitowego.
Wyniki okazały się zaskakujące. Dowiodły m.in., że jedzenie jednej pomarańczy dziennie może obniżyć ryzyko depresji aż o 20%. Co ciekawe, podobnych efektów u badanych osób nie przyniosło jedzenie owoców innych niż cytrusy. Nie odkryto żadnego związku między depresją a jedzeniem np. bananów czy jabłek.
Zdaniem naukowców dobroczynny wpływ cytrusów na zdrowie psychiczne może wynikać właśnie z pobudzenia wzrostu konkretnych bakterii jelitowych — Faecalibacterium prausnitzii. Jest to rodzaj bakterii występujących w ludzkim jelicie, który wpływa na produkcję neuroprzekaźników — serotoniny i dopaminy — dwóch cząsteczek biologicznych znanych z działania poprawiającego nastrój.
Przeczytaj też: Psychobiotyki na depresję. Czy działają i jak wpływają na nasz nastrój?
Źródła:
Krzystanek M., Wiaderkiewicz R., Depresja – podstawowe informacje o chorobie i stosowanych lekach, Warszawa 2022.
Samuthpongtorn, C., Chan, A.A., Ma, W. et al. F. prausnitzii potentially modulates the association between citrus intake and depression. Microbiome 12, 237 (2024). https://doi.org/10.1186/s40168-024-01961-3.
