ZUS umożliwi pracę zarobkową na L4? MRPiPS planuje ważne zmiany

Nowy projekt wprowadza szereg kluczowych zmian

Nowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego, wprowadza szereg kluczowych zmian, mających na celu poprawę efektywności ZUS i zabezpieczenie interesów ubezpieczonych. 

Projekt zakłada między innymi dokładniejsze przepisy dotyczące kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich, umożliwiając ZUS sprawdzanie, czy ubezpieczeni faktycznie przebywają na zwolnieniach zgodnie z ich przeznaczeniem. W sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości, nowe regulacje umożliwią cofnięcie uprawnień do wystawiania zwolnień przez niektórych lekarzy, co ma przeciwdziałać nadużyciom.

Osoba na zwolnieniu powinna unikać działań, które są sprzeczne z celem tego zwolnienia

Jak wyjaśniają przepisy, osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim (L4) powinna unikać działań, które są sprzeczne z celem tego zwolnienia, czyli odpoczynkiem i regeneracją zdrowia. W przypadku podjęcia pracy zarobkowej podczas L4 lub wykorzystania zwolnienia w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem (np. wyjazd na wakacje), ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres trwania zwolnienia. 

Przepisy te są częścią działań mających na celu zapobieganie nadużyciom, aby świadczenia chorobowe były przyznawane wyłącznie osobom faktycznie niezdolnym do pracy z powodu choroby​. Nowe przepisy zaproponowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zawierają zmienioną definicję "pracy zarobkowej" podczas zwolnienia lekarskiego. W myśl tej definicji "praca zarobkowa" obejmuje każdą czynność o charakterze zarobkowym, niezależnie od formy prawnej (umowy o pracę, zlecenia czy dzieło), jednakże nie wszystkie działania będą automatycznie prowadzić do utraty prawa do zasiłku. 
 

Wyjątkiem mają być "czynności incydentalne"

Wyjątkiem mają być "czynności incydentalne", uzasadnione istotnymi okolicznościami, co oznacza, że przypadkowe działania, które są jednorazowe lub wynikają z nagłej potrzeby, nie pozbawią ubezpieczonego prawa do zasiłku chorobowego.

Przykładowo, jeśli osoba przebywająca na L4 musi dokonać krótkotrwałej czynności w związku z pilną sprawą finansową czy rodzinną, nie będzie to automatycznie traktowane jako naruszenie warunków zwolnienia. Przepis ten wprowadzono, aby ułatwić interpretację sytuacji granicznych, w których konieczność wykonania pewnych działań nie powinna prowadzić do pozbawienia świadczeń chorobowych.

Projektodawcy nowych przepisów tłumaczą, że wprowadzono możliwość odstępstwa od zakazu pracy zarobkowej w określonych sytuacjach incydentalnych, jeśli są one wymuszone wyjątkowymi okolicznościami. Na przykład, gdy pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim musi wykonać pojedynczą, krótkotrwałą czynność, której zaniedbanie mogłoby przynieść znaczące straty finansowe dla jego pracodawcy lub kontrahenta, nowe przepisy pozwolą na takie działanie bez konsekwencji w postaci utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Do takich wyjątkowych sytuacji może należeć, np. konieczność podpisania dokumentów, takich jak faktury, listy przewozowe czy inne dokumenty o kluczowym znaczeniu dla działalności firmy. W ten sposób nowe przepisy odpowiadają na sytuacje, gdzie całkowite powstrzymanie się od wszelkich działań zawodowych mogłoby zaszkodzić firmie lub kontrahentom, a jednocześnie pracownikowi nie zaszkodziłoby wykonanie krótkiej czynności.

 

Jakie działania na zwolnieniu lekarskim będą uznawane za niezgodne z celem zwolenienia?

Warto też dodać, że Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej wprowadziło nowe przepisy, które doprecyzowują, jakie działania na zwolnieniu lekarskim będą uznawane za "niezgodne z celem zwolnienia" i mogą skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego. W myśl tych przepisów, każda aktywność, która utrudnia lub opóźnia proces leczenia lub rekonwalescencji, będzie traktowana jako naruszenie celu zwolnienia lekarskiego.

Jednocześnie ministerstwo uwzględniło wyjątki dla "czynności dnia codziennego" oraz działań incydentalnych, które są niezbędne i wymagane przez istotne okoliczności – na przykład, wyjście do sklepu po podstawowe produkty lub załatwienie pilnej sprawy. Wprowadzenie tego zastrzeżenia ma na celu uniknięcie sytuacji, w których pacjent traciłby zasiłek z powodu konieczności podjęcia pojedynczych działań niezwiązanych z pracą, które nie wpływają negatywnie na jego zdrowie.

Nowy projekt ustawy wprowadza zaskakujące przepisy, które regulują prawo osoby przebywającej na zwolnieniu lekarskim do wyjazdu poza granice Polski. Zgodnie z proponowanym art. 17 ust. 1c, chory może przebywać pod innym adresem niż wskazany w Polsce, jeśli jest to uzasadnione zaleceniami lekarza lub wyjątkowymi okolicznościami, jak np. konieczność leczenia czy opieki za granicą. Takie wyjazdy będą możliwe pod warunkiem, że ZUS nie zdecyduje o przeprowadzeniu kontroli w danym kraju, co może być uregulowane przepisami międzynarodowymi.

Celem tego przepisu jest umożliwienie pacjentom kontynuacji leczenia w miejscach rekomendowanych przez lekarzy, bez ryzyka utraty świadczeń, o ile działają zgodnie z zasadami zwolnienia. ZUS będzie miał prawo do przeprowadzenia kontroli w kraju, który ma odpowiednie regulacje umożliwiające taki nadzór, aby zapewnić, że zwolnienie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem.

Czytaj też:

Nie kilka dni, a nawet kilka tygodni wstecz. Takie L4 wypisze ten specjalista

Na zwolnieniu od psychiatry możesz wyjechać na urlop. Jest tylko jeden warunek

Czy w czasie L4 mamy prawo zmienić miejsce pobytu? Można stracić zasiłek