Dostałeś ten alert RCB? Nie ignoruj go! Chroni przed bolesną śmiercią
Wczoraj (2 kwietnia) mieszkańcy dwóch województw otrzymali wiadomości SMS z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, tzw. alert RCB. Informacja dotyczy startującej dzisiaj akcji szczepienia lisów wolnożyjących i absolutnie nie wolno jej ignorować.
Uwaga! W dniach 03-13.04 w lasach będzie zrzucana szczepionka dla lisów przeciw wściekliźnie. Nie dotykaj kapsułki i nie dopuszczaj do niej zwierząt domowych!
– taką wiadomość otrzymali wczoraj mieszkańcy województw świętokrzyskiego i podkarpackiego.
Szczepienia lisów przeciw wściekliźnie
Wolnożyjące lisy w Polsce są głównym rezerwuarem wścieklizny, ta z kolei jest jedną z najgroźniejszych chorób odzwierzęcych. Właśnie dlatego każdego roku (od 1993) przeprowadzane są akcje masowego szczepienia dzikich zwierząt.
Szczepionki przeciw wściekliźnie dla lisów są rozkładane ręcznie przez pracowników Inspekcji Weterynaryjnej i zrzucane z samolotów w rejonach największego zagrożenia chorobą. Ważne jest, by mieszkańcy unikali kontaktu ze szczepionką, stąd konieczność informowania o tym z wykorzystaniem systemu RCB.
Przeczytaj: W Polsce odnotowano wiele przypadków tej choroby. Należy zachować ostrożność
Jak wygląda szczepionka dla lisów?
Do szczepienia lisów przeciw wściekliźnie używana jest szczepionka Rabadrop w postaci zawiesiny doustnej. Zawiera żywy, atenuowany (czyli osłabiony) wirus wścieklizny. Aby zachęcić lisy do jej zjedzenia, umieszcza się ją w specjalnej przynęcie.
Przynęta ma postać niewielkiego, brunatnego lub szarobrązowego krążka, kostki lub kapsułki. Jest wykonana z masy przypominającej wyglądem i zapachem karmę dla zwierząt. Wewnątrz przynęty znajduje się plastikowy blister wypełniony płynną szczepionką.
Gdy lis przegryza przynętę, szczepionka dostaje się do jego jamy ustnej i wchłania się przez błonę śluzową, co prowadzi do uodpornienia na wirusa wścieklizny.
Przeczytaj też: Wścieklizna to śmiertelna choroba. Jak jej zapobiegać?
Dlaczego nie wolno dotykać szczepionki?
W czasie szczepienia lisów wolnożyjących i w ciągu 14 dni od zrzucenia szczepionki zaleca się nie wchodzić do lasów oraz zachować ostrożność podczas przebywania na polach i terenach przyleśnych.
Nie należy dotykać ani rozłamywać przynęt ze szczepionką – przede wszystkim dlatego, że zostawiamy na niej swój zapach, przez co lis nie weźmie takiej szczepionki. Z tego samego powodu nie należy dopuszczać do niej zwierząt domowych.
Przeczytaj też: Kleszczowe zapalenie mózgu – skuteczne szczepienie nawet w aptece
Szczepionki stosowane w akcjach doustnego szczepienia lisów są starannie testowane i uznawane za bezpieczne zarówno dla dzikich zwierząt, jak i ludzi. Mimo to należy pamiętać, że zawierają żywego wirusa – dlatego służby weterynaryjne ostrzegają przed kontaktem z przynętami.
W przypadku bezpośredniego kontaktu z otwartą raną lub błonami śluzowymi w obrębie oczu jamy ustnej czy nosowej należy jak najszybciej przemyć miejsce wodą z mydłem i zgłosić się do lekarza, który oceniając sytuację, może zakwalifikować ją jako ekspozycję na wirusa wścieklizny i podjąć stosowne kroki zapobiegawcze. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami układu odporności
– informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny.
Wścieklizna – straszna choroba odzwierzęca
Wścieklizna to śmiertelna choroba wirusowa, która atakuje układ nerwowy ssaków, w tym ludzi. Wywołuje ją wirus rabies, należący do rodziny Rhabdoviridae. Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez pogryzienie przez chore zwierzę, ponieważ wirus obecny jest w ślinie nosiciela.
Po przedostaniu się do organizmu wirus migruje wzdłuż nerwów obwodowych do ośrodkowego układu nerwowego, powodując zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego. Objawy kliniczne obejmują agresję, nadpobudliwość, wodowstręt, a także porażenia mięśni prowadzące do śmierci w wyniku niewydolności oddechowej.
Wścieklizna jest niemal zawsze śmiertelna, jeśli nie zostanie podjęta szybka interwencja medyczna. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, zwłaszcza szczepienia ochronne u zwierząt domowych i dzikich, a także podawanie szczepionki po ekspozycji na wirusa.
W Polsce głównymi nosicielami wirusa wścieklizny są dzikie zwierzęta, zwłaszcza lisy rude (Vulpes vulpes). Oprócz nich wirus może być przenoszony przez jenoty, borsuki, nietoperze oraz gryzonie.
Wśród zwierząt domowych największe zagrożenie stanowią niezaszczepione psy i koty, które mogą zarazić się od dzikich zwierząt i przenieść wirusa na ludzi. Dzięki regularnym akcjom szczepień lisów oraz obowiązkowym szczepieniom psów liczba przypadków wścieklizny w Polsce znacznie spadła na przestrzeni lat.
Zachorowania na wściekliznę u ludzi w Polsce są obecnie niezwykle rzadkie, głównie dzięki skutecznym programom szczepień i szybkiej interwencji po ekspozycji na wirusa. Według danych epidemiologicznych w ostatnich dekadach śmiertelne przypadki wścieklizny u ludzi występowały sporadycznie, najczęściej w wyniku kontaktu z zakażonym zwierzęciem i braku odpowiedniego leczenia. Osoby narażone na ugryzienie przez potencjalnie zakażone zwierzę powinny natychmiast zgłosić się do lekarza w celu podania szczepionki i surowicy, co pozwala uniknąć rozwinięcia się choroby.
Przeczytaj też: Czy każdy kleszcz przenosi chorobę? Wiesz, jak usunąć go z ciała? Sprawdź się w naszym quizie - Quizy Pacjenci.pl
Źródła:
Liberski, P. P., Smoleń, J., Wąsik, T. J., Sikorska, B., & Bratosiewicz-Wąsik, J. (2007). Wścieklizna. Aktualności Neurologiczne, 7(2), 119-121.
Podyplomie.pl. (n.d.). Kontakt ze szczepionką dla lisów – kiedy do lekarza? Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://podyplomie.pl/aktualnosci/09579,kontakt-ze-szczepionka-dla-lisow-kiedy-do-lekarza.
Urząd Miasta Kielce. (n.d.). Informacja o szczepieniu lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie. Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://www.kielce.eu/pl/aktualnosci/informacja-o-szczepieniu-lisow-wolno-zyjacych-przeciwko-wsciekliznie.html.
Główny Inspektorat Weterynarii. (n.d.). Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący wiosennej akcji doustnego szczepienia lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie w woj. lubelskim, mazowieckim, podlaskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://www.wetgiw.gov.pl/main/komunikaty/Komunikat-Glownego-Lekarza-Weterynarii.
Szczepienia Info. (n.d.). Wścieklizna – szczepionki. Pobrano 3 kwietnia 2025, z http://szczepieniainfo.testa.com.pl/szczepionki/wscieklizna/7/.
