Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Choroby > Epidemia nowotworów o wczesnym początku to fakt. Dlaczego na raka chorują coraz młodsi ludzie?
Alina Gałka
Alina Gałka 02.07.2025 05:45

Epidemia nowotworów o wczesnym początku to fakt. Dlaczego na raka chorują coraz młodsi ludzie?

Epidemia nowotworów wśród młodych
Mamy globalną epidemię nowotworów o wczesnym początku. Fot. Elnur/Canva

Jeszcze niedawno uważano, że nowotwory to problem przede wszystkim osób starszych. Dziś statystyki pokazują coś zgoła innego – coraz częściej diagnozuje się raka u osób przed 50. rokiem życia. Skąd ten alarmujący trend? Naukowcy mają coraz więcej odpowiedzi.

  • Liczba przypadków nowotworów u osób przed 50. rokiem życia rośnie na całym świecie – i nie jest to tylko wynik lepszej diagnostyki
  • Styl życia, dieta, czynniki środowiskowe i zmiany cywilizacyjne odgrywają ogromną rolę już od dzieciństwa
  • Potrzebne są długofalowe badania, które pomogą zrozumieć dokładne przyczyny rozwoju nowotworów o wczesnym początku

Coraz młodsi pacjenci onkologiczni

Jeszcze w latach 80. czy 90. XX w. widok trzydziesto- czy czterdziestolatka na oddziale onkologii był czymś rzadkim. Dziś lekarze obserwują wzrost liczby takich pacjentów, zwłaszcza z nowotworami jelita grubego, piersi, wątroby, trzustki czy tarczycy. I choć większa wykrywalność ma w tym swój udział, to zjawisko wykracza poza to wyjaśnienie.

Eksperci mówią o tzw. efekcie kohorty urodzeń – każde kolejne pokolenie ma coraz większe ryzyko zachorowania na raka w młodszym wieku. Co to oznacza? Że nie tylko geny są winne występowaniu nowotworów. Prawdopodobnie to styl życia i środowisko, w którym wzrastamy, stanowią główne źródło problemu.

Mammografia to czasem za mało. U kobiet z gęstymi piersiami lepiej sprawdzają się inne badania Nie ignoruj tego smaku w ustach. To może być objaw śmiertelnego raka

Słodkie napoje, siedzący tryb życia i zanieczyszczenia

Nowotwory o wczesnym początku (ang. early-onset cancers) są ściśle powiązane z czynnikami takimi jak:

• dieta typu zachodniego (dużo cukru, czerwonego mięsa, mało błonnika),
otyłość i brak aktywności fizycznej,
• ekspozycja na chemikalia (dodatki do żywności, pestycydy, dym tytoniowy),
• antybiotykoterapia.

Co ważne, te czynniki działają już od wczesnego dzieciństwa, a ich skutki mogą ujawniać się dopiero po 20–30 latach. Wpływają nie tylko na powstanie raka, ale też na jego charakter – np. osłabienie odpowiedzi immunologicznej czy zmiany w mikrobiocie jelitowej.

otyłe dziecko Fot. IPGGutenbergUKLtd/Getty Images.jpg
Za wczesne zachorowanie na raka odpowiada styl życia prowadzony już w dzieciństwie. Fot. IPGGutenbergUKLtd/Getty Images

Przeczytaj też: Otyłość to nie problem jednostki a społeczeństwa. W Polsce szczególnie bolesny

Dlaczego to takie trudne do zbadania?

Większość badań skupia się na dorosłych, często pomijając dzieciństwo – a to właśnie wtedy mogły działać najważniejsze czynniki ryzyka. Naukowcy postulują rozwój prospektywnych badań kohortowych, czyli śledzenia zdrowia i ekspozycji od urodzenia aż do dorosłości. Takie podejście może ujawnić, które czynniki – dieta, infekcje, środowisko – prowadzą do raka po latach.

Nowe podejście badawcze określane mianem epidemiologii patologicznej integruje dane kliniczne, środowiskowe i genetyczne, by lepiej zrozumieć mechanizmy powstawania raka w młodym wieku. Przeczytaj też: To wczesny objaw raka tarczycy! Pojawia się na twarzy

Jak chronić się przed rakiem o wczesnym początku?

Naukowcy i lekarze apelują przede wszystkim o:

promowanie zdrowego stylu życia już od najmłodszych lat,
współpracę pediatrów z onkologami w badaniach i prewencji,
• większe inwestycje w długoterminowe badania.

Od ilu lat można wysłać dziecko samo na zakupy?
Dziecko od najmłodszych lat należy zachęcać do zdrowego stylu życia - prawidłowej diety i aktywności fizycznej. Fot. FamVeld/Getty Images

Epidemia nowotworów wśród młodych to sygnał ostrzegawczy – dla systemów ochrony zdrowia, dla rodzin i dla całych społeczeństw. W walce z rakiem XXI wieku potrzebujemy działać wcześniej i mądrzej.

 

Źródło: The global epidemic of early-onset cancer: nature, nurture, or both? Ogino, S. et al. Annals of Oncology, Volume 35, Issue 12, 1071 - 1073
 

9 objawów raka trzustki. Pacjenci często je lekceważą
Objawy raka trzustki
Pojawiają się znienacka
Rak trzustki należy do nowotworów o wyjątkowo złym rokowaniu. Przez długi czas przebiega bezobjawowo lub daje niespecyficzne dolegliwości. W chwili rozpoznania choroba najczęściej jest już zaawansowana miejscowo lub rozsiana, co ogranicza możliwość zastosowania radykalnego leczenia chirurgicznego.Identyfikacja objawów klinicznych – nawet subtelnych – odgrywa kluczową rolę we wczesnym postawieniu diagnozy i podjęciu skutecznej terapii. Poniżej znajdziesz przegląd najczęstszych manifestacji raka trzustki.Rak trzustki przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, co znacząco utrudnia jego wczesne rozpoznanieCharakterystyczne objawy, takie jak ból brzucha promieniujący do pleców, żółtaczka i utrata masy ciała, mogą wskazywać na zaawansowaną chorobęNowo rozpoznana cukrzyca u osób po 60. roku życia może być pierwszym objawem raka trzustkiNawrotowe zapalenia trzustki bez znanej przyczyny oraz niedrożność dwunastnicy powinny skłaniać do pogłębionej diagnostyki onkologicznejSzybka reakcja na niespecyficzne objawy i wdrożenie odpowiednich badań obrazowych zwiększają szansę na wykrycie choroby w stadium operacyjnym
Czytaj dalej
"Milczący" nowotwór atakuje coraz więcej Polaków. 2,5 tysiąca umiera chwilę pod diagnozie
Milczący nowotwór zabija 2,5 tysiąca Polaków
Milczący nowotwór zabija 2,5 tysiąca Polaków
Nowotwory stają się już chorobą przewlekłą. Co roku diagnozuje się wielu Polaków. Nie wszyscy jednak decydują się na badania, mimo że ryzyko jest naprawdę wysokie. Ten rak nazywany jest “milczącym”, a rocznie diagnozuje się go aż u 5 tysięcy Polaków. Połowa nich umiera. O czym mowa i jakie objawy powinny nas zaniepokoić?
Czytaj dalej