Gadzi mózg ma każdy z nas. Jak pierwotne instynkty wpływają na nasze życie?

Teoria trójdzielnego mózgu Paula MacLeana

W latach 50. XX wieku Paul D. MacLean, amerykański neurobiolog, opracował koncepcję trójdzielnego mózgu. Według tej teorii nasz mózg składa się z trzech głównych części, które odpowiadają różnym etapom ewolucji: mózgu gadziego, mózgu ssaczego (zwanego także paleossaczym) oraz najnowszej części mózgu odpowiadającej za "emocje wyższe" – kory nowej (neokorteksu).  

Każda z tych struktur pełni określone funkcje. Mózg ssaczy, którego kluczowym elementem jest układ limbiczny, reguluje emocje, zachowania społeczne oraz instynkty rodzicielskie. Kora nowa, będąca najbardziej zaawansowaną ewolucyjnie częścią mózgu, odpowiada za myślenie abstrakcyjne, planowanie, analizowanie informacji czy rozwiązywanie problemów. Z kolei gadzi mózg uważany za najstarszy, odpowiada za najbardziej pierwotne instynkty, jak np. instynkt przetrwania.

Co mówią chorzy przed śmiercią? Onkolog wskazał cztery zdania Czytaj dalej Po czym poznać, że bliski umiera? 5 oznak, że ukochana osoba odchodzi Czytaj dalej

Gadzi mózg – czym jest i jak działa?

Gadzi mózg to najstarsza ewolucyjnie część naszego mózgu odpowiadająca za podstawowe funkcje życiowe. Zgodnie z teorią MacLeana, reguluje on oddychanie, rytm serca, a także reakcje na zagrożenie. Jego działanie można sprowadzić do trzech trybów: walki, ucieczki lub zmrożenia. Właśnie ta część mózgu uruchamia instynkty, które pozwalają szybko reagować na niebezpieczeństwo, takie jak agresja, obrona terytorium czy ratowanie się ucieczką.

W sytuacjach ekstremalnych gadzi mózg może wprowadzać organizm w stan emocjonalnego paraliżu – mechanizm mający na celu zwiększenie szans na przetrwanie. I chociaż takie reakcje mogą być przydatne w chwilach zagrożenia, ich nadmierna aktywność może zrujnować nasze zdrowie. Jak to możliwe? Otóż przewlekły stres może prowadzić do problemów z koncentracją, pamięcią, zwiększać ryzyko zaburzeń lękowych i depresji, a także powodować dolegliwości fizyczne, chociażby choroby serca.

Jak zapanować nad gadzim mózgiem?

Nadmierna aktywność gadziego mózgu, spowodowana chronicznym stresem, może wpływać negatywnie na cały organizm. Na szczęście istnieje wiele sposób, aby zredukować niepotrzebne napięcie i wyciszyć organizm:

• medytacja,
• ćwiczenia oddechowe,
• ćwiczenia uważności,
• aktywność fizyczna,
• przebywanie na łonie natury,
• spędzanie czasu z bliskimi,
• psychoterapia.

Czy teoria trójdzielnego mózgu ma sens?

Chociaż teoria MacLeana w latach 50. XX wieku była prawdziwym przełomem, współczesne badania wskazują, że jest zbyt uproszczona. Na przykład MacLean zakładał, że kora mózgowa jest unikalna dla ssaków, ale już wiadomo, że wszystkie kręgowce (nawet gady) posiadają jej pewną formę. Dodatkowo procesy ewolucyjne są bardzo skomplikowane i nie sposób ograniczyć ich do jedynie trzech części mózgu.

Pomimo tych zastrzeżeń teoria trójdzielnego mózgu nadal znajduje zastosowanie w opisywaniu podstawowych mechanizmów zachowań instynktownych i emocji. Pozwala zrozumieć, w jaki sposób działają nasze pierwotne instynkty i jak nad nimi zapanować. Taka umiejętność może być przydatna w wielu zawodach, np. dla spadochroniarza, który musi oswoić instynkt przetrwania, by wyskoczyć z samolotu.

Zobacz też:

To objaw groźnego nowotworu. Przyjrzyj się swoim paznokciom

Lista chorób, przy których ZUS wypłaca 1780 zł miesięcznie - bez limitu dochodu

Z czego bierze się zakrzepica? Z nią „nie ma żadnych żartów”