Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Zdrowie Psychiczne > Jamais vu to przeciwieństwo déjà vu. Niesamowite zjawisko, które resetuje mózg
Aneta Paniczko
Aneta Paniczko 03.01.2025 08:47

Jamais vu to przeciwieństwo déjà vu. Niesamowite zjawisko, które resetuje mózg

psychologia, wspomnienia
Fot. Canva/Artimas/SanneBerg, Getty Images

O déjà vu słyszały nawet dzieci, a związanego z nim dziwnego wrażenia, że dana sytuacja już kiedyś miała miejsce, doświadczyło wiele osób. Przeciwieństwem déjà vu  jest jamais vu, w którym to coś znajomego wydaje się w pewnym momencie zupełnie nowe i obce. Nasze procesy poznawcze wciąż zaskakują naukowców. 

„Nigdy tego nie wiedziałem!”

Gdy znajome do tej pory sytuacje, zdarzenia, miejsca czy osoby, a nawet słowa nagle wydają nam się zupełnie obce, prawdopodobnie doświadczyliśmy zjawiska jamais vu. Można to sformułowanie wytłumaczyć jako: nigdy nie widziałem. Podobnie jak déjà vu, trwa zaledwie kilka chwil, potrafi jednak nieźle namieszać w głowie. I co ciekawe, może zdarzyć się naprawdę każdemu. Przykładem może być moment, gdy dobrze znane słowo, które teoretycznie znamy i rozumiemy, nagle wydaje się zupełnie obce, wręcz nienaturalne. Słysząc je, zastanawiamy się, czy coś takiego w ogóle istnieje. Według naukowców, jest to efekt chwilowego rozstrojenia się mózgu. Reset polega na tym, że przez krótką chwilę nie potrafimy połączyć aktualnej sytuacji z tymi, które zapisały się w naszej pamięci. Jak wskazują badania, zjawisko to może występować u wszystkich, nawet u osób zdrowych, choć częstsze epizody notuje się w przypadku osób chorujących na padaczkę. 

Jak wygląda pierwsza wizyta u psychoterapeuty? Wyjaśnia ekspertka To koniec Centrów Zdrowia Psychicznego? Rzeczniczka Praw Dziecka zaniepokojona planami rządu

Jamais vu pod obserwacją naukowców

Wielu badaczy próbowało sprostać opisywanemu zjawisku, znajdując sposób na jego wytłumaczenie. Wsród podejmowanych prób warto zwrócić uwagę, na eksperymenty Akiry O’Connora i Christophera Moulina. Ich analizy pozwoliły lepiej zrozumieć, w jaki sposób mechanizmy jamais vu wpływają na nasze życie. W przeprowadzonym badaniu uczestnicy mieli podjąć się przepisywania jednego słowa do momentu, aż zauważą, że pojawia się u nich dziwne uczucie. W przypadku 70 proc. badanych osób, do opisywanego zjawiska doszło dosłownie po minucie. Kolejne badanie wzięło na tapet angielskie słowo „the”. Również w tym wypadku przewidywania się sprawdziły. Ponad połowa osób biorących udział w eksperymencie, zanotowała wrażenie, że właśnie to słowo wydaje im się nieprawdziwe, a ręka, która je zapisywała, działała niezależnie od ich woli. Według naukowców, zjawisko jamais vu może być reakcją mózgu na nadmierną automatyzację czynności.
 

Czy jamais vu to coś normalnego

Jak się okazuje jamais vu jest zjawiskiem zupełnie normalnym i prawdopodobnie potrzebnym. Pełni rolę wirtualnego alarmu w naszych procesach poznawczych, wybudzając nas z pewnej rutyny. Dzięki niemu mózg może przerwać automatyczne przetwarzanie informacji, skupiając się na nowej sytuacji i innym kontekście. Zdaniem badaczy może to być swoisty mechanizm obronny, który stosowany jest przez nasz organizm w celu uniknięcia błędów w codziennych czynnościach. Część badaczy uważa jednak, że jest to skutek uboczny skomplikowanej aktywności ludzkiego mózgu. 


Źródło: Holistic

Zobacz także:

Psychiatra dla biednych i bogatych. Nowe plany NFZ to "stomatologizacja" psychiatrii?

DDA dźwigają na swoich barkach odpowiedzialność za cały świat. O siebie wstydzą się walczyć, ale czas

Kobiety z depresją bardziej narażone na bolesne miesiączki. Nowe badanie