Masz ochotę na słodkie po jedzeniu? Organizm próbuje ci coś powiedzieć
Po jedzeniu zawsze sięgasz jeszcze po coś słodkiego i nawet po dwudaniowym obiedzie z dokładką nie możesz powstrzymać się od zjedzenia deseru? Takie zachowanie może być ważnym sygnałem świadczącym o twoim zdrowiu. Choć przymus jedzenia słodyczy po pełnowartościowych posiłkach bywa efektem niezdrowego nawyku, może zwiastować dokuczliwe problemy i przyczyniać się do rozwoju poważnych dolegliwości.
Słodka nagroda po posiłku – zgubny nawyk z dzieciństwa
Często nawyk jedzenia słodyczy po posiłkach wynosimy z dzieciństwa. Zwłaszcza osoby, które były niejadkami, mogą nabawić się takiego przyzwyczajenia. Jeśli za młodu po dzielnie zjedzonym talerzu z mięskiem, ziemniaczkami i surówką byłeś nagradzany ciastem lub czekoladą, bardzo możliwe, że wniesiesz ten zwyczaj w swoje dorosłe życie.
Z czasem organizm zaczyna kojarzyć słodycze z nagrodą i przyjemnością. W efekcie nawet po obfitym posiłku mózg domaga się "czegoś jeszcze" – nie dlatego, że potrzebuje energii, ale ponieważ został nauczony, że deser to nieodłączny element zakończenia posiłku. To efekt znanego z psychologii warunkowania klasycznego.
Cukier działa na ośrodek nagrody w mózgu podobnie jak niektóre substancje psychoaktywne. Wydzielanie dopaminy – hormonu przyjemności – sprawia, że po zjedzeniu czekolady czujemy się zrelaksowani i zadowoleni. Ten mechanizm może prowadzić do uzależnienia od „słodkiego zakończenia” każdego posiłku.
Jak poradzić sobie z tym nawykiem? Przede wszystkim warto uświadomić sobie jego źródło i zastąpić rytuał czymś równie przyjemnym, ale zdrowszym. Może to być np. kawa z cynamonem, kubek herbaty owocowej, kilka kostek gorzkiej czekolady lub odrobina bakalii.
Pomocne może okazać się też świadome kończenie posiłku – zjedzenie ostatniego kęsa powoli, z celebracją – by psychologicznie domknąć proces jedzenia bez konieczności sięgania po cukier. Zmiana nawyków wymaga czasu, ale dzięki konsekwencji można stopniowo odzwyczaić się od deserowego „przymusu”.
Kiedy organizm musi „dojeść” słodkim
Zdarza się jednak, że chęć na coś słodkiego po posiłku to nie tylko nawyk, ale realny sygnał organizmu, że nie dostał wszystkiego, czego potrzebował. Może to oznaczać, że twój posiłek był zbyt ubogi w węglowodany złożone lub zawierał za mało błonnika i białka. W takiej sytuacji poziom glukozy we krwi szybko spada po jedzeniu, a organizm zaczyna domagać się szybkiej dawki energii – czyli cukru.
Innym powodem może być niedostateczne zaspokojenie apetytu psychicznego. Jedzenie jest nie tylko procesem fizjologicznym, ale też emocjonalnym. Jeśli posiłek nie był smaczny, nie zaspokoił potrzeb smakowych lub był zjedzony w pośpiechu, mózg może „domagać się” czegoś, co da mu przyjemność – a słodycze są tu oczywistym kandydatem.
Przeczytaj też: Zaburzenia łaknienia (apetytu) – przyczyny, nadmierne łaknienie, brak apetytu
Warto także zwrócić uwagę na porę jedzenia. Jeśli obiad jemy późno, a wcześniej w ciągu dnia nie dostarczyliśmy organizmowi wystarczającej ilości energii, może pojawić się silna chęć „nadrobienia” kalorii. Cukry proste szybko uzupełniają energię, dlatego są częstym wyborem – choć niekoniecznie najlepszym dla zdrowia.
Efekt niedoborów pokarmowych
Chęć na słodycze może być także objawem niedoborów mikroskładników, takich jak:
• magnez,
• chrom,
• cynk,
• witaminy z grupy B.
To właśnie one biorą udział w regulacji gospodarki cukrowej, przemianie glukozy i funkcjonowaniu układu nerwowego. Gdy ich brakuje, organizm zaczyna wysyłać sygnały, które często interpretujemy jako „ochotę na coś słodkiego”.
Przykładowo, niedobór magnezu może skutkować nie tylko zmęczeniem, rozdrażnieniem i skurczami mięśni, ale także... zwiększoną ochotą na czekoladę, która jest jednym z jego naturalnych źródeł. Z kolei brak chromu, pierwiastka pomagającego w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi, może prowadzić do gwałtownych wahań glukozy i napadów wilczego apetytu na słodkie.
Dieta uboga w błonnik i białko, a bogata w przetworzoną żywność, często nie dostarcza organizmowi wystarczającej ilości witamin i minerałów. To błędne koło – im więcej cukru, tym większe niedobory i tym silniejsze łaknienie. Rozwiązaniem może być stopniowe zwiększanie udziału warzyw, roślin strączkowych i pełnoziarnistych produktów w diecie.
Ochota na słodkie w zaburzeniach metabolicznych
Jedzenie słodyczy po pełnym posiłku może też być objawem zaburzeń gospodarki węglowodanowej, takich jak insulinooporność czy wczesne stadium cukrzycy typu 2. W tych przypadkach organizm ma trudność z prawidłowym wykorzystaniem glukozy – mimo że jest jej we krwi dużo, komórki „czują głód” i domagają się więcej energii.
Insulinooporność to stan, w którym komórki stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny – hormonu odpowiadającego za transport glukozy z krwi do tkanek. Mimo że poziom cukru we krwi jest wysoki, komórki go nie „widzą” i wysyłają sygnał: „daj coś słodkiego!”. W efekcie osoba z insulinoopornością może mieć niepohamowaną ochotę na słodycze po każdym posiłku. Przeczytaj też: Tak powinna wyglądać dieta osoby z insulinoopornością. Tych produktów koniecznie należy unikać!
Zaburzenia metaboliczne są często bagatelizowane, ponieważ rozwijają się powoli i mogą przez lata nie dawać wyraźnych objawów. Tymczasem ciągła ochota na coś słodkiego po jedzeniu może być jednym z pierwszych sygnałów alarmowych. Warto wtedy skonsultować się z lekarzem i wykonać podstawowe badania: poziom glukozy na czczo, krzywą cukrową i insulinową.
Źródła:
https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/najczestsze-objawy-chorobowe,ochota-na-slodkie-po-posilku--oto-co-organizm-chce-ci-powiedziec,artykul,71943863.html
https://www.znanydietetyk.com.pl/dlaczego-masz-ochote-na-slodycze-po-obiedzie/#:~:text=Leptynooporno%C5%9B%C4%87%20Leptyna%20jest%20hormonem%20odpowiedzialnym%20za%20pojawienie,prowadzi%20do%20ch%C4%99ci%20zaspokojenia%20apetytu%20s%C5%82odkimi%20przek%C4%85skami.
