Nowe wytyczne dot. cholesterolu. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza, ryzyko rośnie
W najnowszych wytycznych zaostrzono normy dotyczące cholesterolu LDL, szczególnie u pacjentów z najwyższym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Wprowadzono też nową kategorię "ekstremalnego ryzyka" i ściśle określone progi, które pomagają lekarzom szybciej dobierać odpowiednie leczenie.
Nowe LDL dla różnych poziomów ryzyka
Zarówno polskie, jak i europejskie zalecenia klasyfikują pacjentów do pięciu grup ryzyka i przypisują im konkretne cele stężenia LDL:
Ekstremalne ryzyko (np. nawracające incydenty sercowo-naczyniowe, liczne czynniki obciążenia): LDL <40 mg/dl (1,0 mmol/l)
Bardzo duże ryzyko: LDL <55 mg/dl (1,4 mmol/l) lub redukcja ≥50% od wartości wyjściowej
Duże ryzyko: LDL <70 mg/dl (1,8 mmol/l) lub redukcja ≥50%
Umiarkowane ryzyko: LDL <100 mg/dl (2,6 mmol/l)
Małe ryzyko: LDL <115 mg/dl (3,0 mmol/l)
Co oznaczają zmiany dla pacjentów?
LDL, czyli lipoproteina o niskiej gęstości, odpowiada za transport cholesterolu, który może odkładać się w ścianach naczyń i prowadzić do miażdżycy. Obniżanie jego poziomu zmniejsza ryzyko zawału i udaru.
W praktyce oznacza to, że osoby po zawale, udarze lub z innymi obciążeniami powinny szybciej rozpoczynać terapię, często już od połączenia statyny z ezetymibem lub inhibitorem PCSK9. Co ważne, bardzo niskie poziomy LDL nie wykazały działań niepożądanych. Przeczytaj: Trwa sezon na polskie superfoods. Są pełne witamin i smaku
Inne parametry: nie tylko LDL
Coraz częściej lekarze biorą pod uwagę także:
Nie-HDL (czyli suma wszystkich frakcji miażdżycotwórczych)
apoB (białko odzwierciedlające liczbę cząstek LDL)
Lp(a) (lipoproteina(a)) – zalecany jednorazowy pomiar w dorosłym życiu; podwyższone stężenie może zmieniać kategorię ryzyka
Pobranie krwi nie musi być na czczo, chyba że stężenie triglicerydów przekracza 400 mg/dl. W takich przypadkach warto powtórzyć badanie na czczo. Przeczytaj: Najzdrowsi ludzie dodają do kawy zamiast cukru. Zbija LDL, chroni jelita i odporność
Jak działać w praktyce i kiedy do lekarza?
Zbadaj profil lipidowy: LDL, HDL, triglicerydy, TC; rozważ oznaczenie nie-HDL i apoB.
Oceń ryzyko: jeśli masz cukrzycę, nadciśnienie, palisz lub w rodzinie występowały wcześniejsze incydenty sercowe – badaj się regularnie.
Wprowadź zmiany: dieta z ograniczeniem tłuszczów nasyconych, więcej ryb i błonnika, aktywność fizyczna, rzucenie palenia, kontrola masy ciała i snu.
Kiedy pilnie do lekarza?
LDL ≥190 mg/dl (≥4,9 mmol/l): możliwa rodzinna hipercholesterolemia
Po zawale lub udarze: konieczna szybka intensyfikacja leczenia, cel LDL <55 mg/dl, a przy nawrotach <40 mg/dl
Nowe metody pomiaru
Laboratoria coraz częściej stosują nowe wzory, np. Sampson-NIH, które zapewniają dokładniejsze obliczenia LDL, zwłaszcza przy niskim jego poziomie i wysokich triglicerydach.
Wdrożenie nowych norm ma poprawić precyzję leczenia i zmniejszyć liczbę incydentów sercowo-naczyniowych w populacji ogólnej.
