Ta szczepionka zmniejsza ryzyko demencji o 20%. Dla seniorów jest za darmo
Niektóre szczepienia dają pacjentom nie tylko bezpośrednią ochronę przed konkretną chorobą, ale i dodatkowe korzyści zdrowotne. Tak jest np. w przypadku szczepionki przeciw wirusowi HPV, która oprócz ochrony przed zakażeniem wirusowym istotnie zmniejsza ryzyko rozwoju raka szyjki macicy. Niedawno podobny pozytywny „skutek uboczny” zaobserwowano w przypadku innego szczepienia – przeciwko półpaścowi.
Szczepienie przeciw półpaścowi może chronić mózg
Z badania opublikowanego w październiku ubiegłego roku w Nature Medicine wynika, że rekombinowana szczepionka przeciw półpaścowi Shingrix nie tylko skutecznie zapobiega samej chorobie, ale również może znacząco zmniejszać ryzyko demencji. Badanie objęło ponad 200 tys. osób powyżej 65. roku życia.
Wyniki badania wskazują na istotny związek między szczepieniem rekombinowaną szczepionką i obniżeniem ryzyka demencji w ciągu 6 lat od podania preparatu. Mówiąc ściślej, podanie szczepionki wiązało się z odsunięciem w czasie rozwoju demencji o ok. 164 dni (17% dłuższy czas życia bez diagnozy).
Efekt zaobserwowano zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, przy czym był silniejszy u kobiet (22% vs 13% więcej czasu przeżytego bez diagnozy). Związek ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na półpasiec również występował u obu płci, jednak bez istotnych różnic między kobietami a mężczyznami.
Jak to możliwe? Naukowcy mają kilka hipotez
Choć dokładny mechanizm działania nie został jeszcze w pełni wyjaśniony, badacze podejrzewają, że ochrona przed demencją wynika z ograniczenia reaktywacji wirusa ospy wietrznej, który pozostaje utajony w układzie nerwowym przez całe życie. Rekombinowana szczepionka nie tylko skuteczniej chroni przed półpaścem, ale zawiera także składniki immunostymulujące, które mogą wspomagać odporność również na poziomie neurologicznym.
Dodatkowym argumentem za związkiem przyczynowym jest to, że efekt ochronny przeciw demencji zanikał po kilku latach, co może wskazywać na opóźnianie, a nie całkowite zapobieganie rozwojowi choroby.
Przeczytaj też: Jak wygląda demencja? 20 sygnałów ostrzegawczych, że to już się dzieje
W Polsce dla wielu pacjentów – bezpłatnie
W Polsce szczepionka Shingrix jest całkowicie refundowana dla osób powyżej 65. roku życia z grup ryzyka — np. z obniżoną odpornością, chorobami nowotworowymi czy po przeszczepach. Refundacja obejmuje pełen cykl dwóch dawek, a decyzja o kwalifikacji należy do lekarza POZ lub specjalisty.
50% refundacji na szczepionkę przysługuje również młodszym osobom z grupy ryzyka, w tym zmagającym się z:
• chorobami przewlekłymi: cukrzyca, przewlekła choroba płuc, przewlekła choroba serca, przewlekła niewydolność nerek;
• zaburzeniami odporności: jatrogenna immunosupresja, przeszczep narządu litego, wrodzony lub nabyty niedobór odporności, zakażenie wirusem HIV;
• nowotworami: białaczka, choroba Hodgkina, szpiczak mnogi, uogólniona choroba nowotworowa;
• chorobami autoimmunizacyjnymi: łuszczyca, łuszczycowe zapalenie stawów, nieswoiste zapalenie jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, toczeń układowy, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
Dla pozostałych pacjentów szczepionka jest dostępna odpłatnie, ale rosnąca liczba dowodów na jej dodatkowe korzyści — w tym ochrona przed demencją — może w przyszłości uzasadniać rozszerzenie refundacji.
Przeczytaj też: Ważne zmiany w refundacji leków. Nowa lista wchodzi w życie od kwietnia
Źródło:
Taquet, M., Dercon, Q., Todd, J.A. et al. The recombinant shingles vaccine is associated with lower risk of dementia. Nat Med 30, 2777–2781 (2024). https://doi.org/10.1038/s41591-024-03201-5
