Czy wciąganie tabaki jest bezpieczne? Fakty i mity na temat tej używki

Tabaka – historia i tradycja

Tabaka to sproszkowany tytoń przeznaczony do zażywania przez nos. Ma za sobą wielowiekową historię. Indianie z Ameryki Północnej i Południowej zażywali ją już na długo przed pojawieniem się tam Europejczyków. Służyła im nie tylko do rytuałów, ale i jako środek „leczniczy” na różne dolegliwości, jak ból zęba czy zatkany nos.

Do Europy tabaka trafiła dzięki wyprawom Krzysztofa Kolumba. Początkowo była dostępna jedynie dla elit – zażywanie tabaki było modne wśród arystokracji, jako oznaka dobrego smaku i wyrafinowania... Z czasem używka ta rozprzestrzeniła się również wśród zwykłych obywateli. 

W Polsce sproszkowany tytoń zyskał popularność na początku XVII wieku. W 1996 r. zakazano produkcji i sprzedaży tabaki na terenie kraju, ale po 4 latach zakaz zniesiono. 17 lipca obchodzimy Dzień Tabaki – to rocznica powstania pierwszej polskiej fabryki tabaki.

Przeczytaj też: Polacy je kochają, a szkodzą bardziej niż tytoń. Tych herbat lepiej unikaj

Tabaka to niegroźna używka?

Wielu osobom wydaje się, że tabaka to niegroźna dla zdrowia substancja, a jedyne skutki uboczne, jakie wywołuje, to tylko niewinne "pociągnięcie nosem". Cenią tabakę za to, że odpręża, zwiększa koncentrację i nie pozostawia śladów w płucach. To jednak złudzenie.

W rzeczywistości tabaka, podobnie jak papierosy czy inne formy tytoniu, zawiera nikotynę (nawet 20 razy więcej niż papierosy) – silnie uzależniającą substancję psychoaktywną. Dostaje się ona do organizmu przez błonę śluzową nosa i wpływa na układ nerwowy. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) klasyfikuje nikotynę jako narkotyk. Zażywanie tabaki może więc – podobnie jak palenie – prowadzić do uzależnienia i licznych problemów zdrowotnych.

Przeczytaj też: Jak rozpoznać osobę uzależnioną? Objawy nie zawsze są oczywiste

Właściwości lecznicze tabaki

Wśród zwolenników tej używki krążą opinie, że tabaka pomaga na zatoki, katar, a nawet poprawia sprawność umysłową. W rzeczywistości nie ma żadnych wiarygodnych badań naukowych, które potwierdzałyby te rzekome właściwości lecznicze. Wręcz przeciwnie – „rozjaśnienie umysłu” to najpewniej efekt narkotycznego działania nikotyny.

Tabaka, choć czasem aromatyzowana ziołami, nie działa jak inhalacja czy leczniczy preparat. To produkt tytoniowy o silnym wpływie na układ nerwowy i układ krążenia, który – zamiast leczyć – może szkodzić.

Tabaka a papierosy

Wciąganie tabaki to po prostu inny sposób dostarczania nikotyny – po paleniu, żuciu tytoniu czy używaniu e-papierosów. Różnice? Naprawdę kosmetyczne.

Tabaka nie generuje dymu, ale to nie znaczy, że jest bezpieczna. Nikotyna pozostaje nikotyną, niezależnie od drogi podania. W efekcie tabaka niesie ze sobą podobne ryzyko uzależnienia i szkód dla zdrowia jak inne produkty tytoniowe. Zmienia się jedynie forma – nie treść.

Przeczytaj też: Zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów. Projekt przekazany do konsultacji

Czy od tabaki można się uzależnić?

Tabaka uzależnia tak, jak papierosy. Nikotyna działa na mózg już po kilku sekundach od zażycia – niezależnie od tego, czy jest wdychana przez nos, płuca czy wchłaniana przez błonę śluzową jamy ustnej (jak snusy). Działa na układ nagrody w mózgu, co sprawia, że odczuwamy krótkotrwałą poprawę nastroju, odprężenie, lepszą koncentrację. Niestety – mózg domaga się powtórki.

W konsekwencji zażywanie tabaki prowadzi do uzależnienia podobnego jak przy papierosach. Odstawienie może wiązać się z objawami odstawiennymi: 

• rozdrażnieniem,
• niepokojem, 
• bólem głowy, 
• spadkiem koncentracji.

Tabaka – skutki uboczne i wpływ na zdrowie

Choć wciąganie tabaki może wydawać się nieszkodliwe, w rzeczywistości wiąże się z licznymi zagrożeniami dla zdrowia. Oto najczęstsze skutki uboczne:

• krwawienia z nosa,
• pieczenie i podrażnienie błony śluzowej,
• recesja dziąseł,
• nadżerki i owrzodzenia nosa,
• próchnica powierzchni korzenia zęba,
• nudności, wymioty,
• bóle głowy,
• drżenie rąk,
• kołatanie serca,
• przyśpieszone tętno i wzrost ciśnienia.

Przewlekłe zażywanie tabaki może prowadzić także do przedawkowania nikotyny – a to grozi poważnymi konsekwencjami, łącznie z zatruciem organizmu. Co więcej, długofalowe drażnienie błony śluzowej nosa może przyczynić się do rozwoju nowotworów w obrębie jamy nosowej.

Oczywiście, nie można zapomnieć o ogólnoustrojowym wpływie nikotyny – zwiększa ona ryzyko nadciśnienia, chorób serca, udaru mózgu i chorób neurodegeneracyjnych.

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16173384/, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26677547/, orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/0A186B49, wprost.pl