Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Choroby > Groźne sygnały, które zobaczysz na nogach. To może być PAD
Alina Gałka
Alina Gałka 17.03.2025 08:00

Groźne sygnały, które zobaczysz na nogach. To może być PAD

Groźne sygnały na nogach
Fot. Peter Mullineux/Shutterstock

Masz nadciśnienie? Cukrzycę? Nie pilnujesz diety? A może palisz? Każdy z tych czynników zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy, a w konsekwencji PAD, czyli choroby tętnic obwodowych. To schorzenie, o którym wciąż nie mówi się wystarczająco dużo, może być tragiczne w skutkach. Zawał i udar to tylko dwie z długiej listy przykrych konsekwencji.

Co to jest PAD?

Choroba tętnic obwodowych (ang. peripheral arterial disease, PAD) to schorzenie powodujące zwężenie lub zamknięcie naczyń krwionośnych, głównie w kończynach dolnych. Najczęstszym objawem jest chromanie przestankowe – ból mięśni nóg, który pojawia się podczas chodzenia i ustępuje w spoczynku. W zaawansowanych przypadkach występuje ból spoczynkowy, owrzodzenia niedokrwienne i martwica, co może prowadzić do amputacji kończyn. Przeczytaj: Dziewięć znaków, że żyjesz z zatkanymi tętnicami

Miażdżyca tętnic kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie Jedz to, żeby udrożnić tętnice. Szybko obniżysz poziom cholesterolu

Objawy choroby tętnic obwodowych (PAD)

Choroba tętnic obwodowych (PAD) objawia się różnie w zależności od stopnia zaawansowania. Na początku może przebiegać bezobjawowo, ale w miarę postępu niedokrwienia pojawiają się dolegliwości, które mogą prowadzić do poważnych powikłań.

Wczesne objawy choroby tętnic obwodowych (PAD) obejmują:

chromanie przestankowe
To najbardziej charakterystyczny objaw PAD. Polega na bólu lub skurczu mięśni nóg (często w łydkach, rzadziej w udach lub pośladkach), który pojawia się podczas chodzenia i ustępuje po odpoczynku. Ból spowodowany jest niedostatecznym dopływem krwi do mięśni podczas wysiłku fizycznego.

osłabienie kończyn i uczucie ciężkości
Pacjenci mogą skarżyć się na zmniejszoną siłę w nogach. Niekiedy występuje uczucie ociężałości nóg, szczególnie po wysiłku.

zimne stopy i dłonie
To jedna z pierwszych oznak problemów z krążeniem. Zwłaszcza stopy mogą być zimniejsze w porównaniu do reszty ciała.

mrowienie i drętwienie kończyn
Wynika z niedokrwienia nerwów i może nasilać się w pozycji leżącej.

słabszy puls na stopach
Lekarz może stwierdzić osłabienie lub brak tętna na tętnicach grzbietowych stóp i piszczelowych tylnych.

Przeczytaj: Nie tylko zimne ręce i nogi. Po tym poznasz, że masz słabe krążenie

Zaawansowane objawy PAD obejmują:

• ból spoczynkowy nóg
Występuje w późniejszym stadium choroby (tzw. krytyczne niedokrwienie kończyny). Pacjenci odczuwają stały ból, szczególnie w stopach i palcach, który nasila się w nocy. Podniesienie nóg (np. w pozycji leżącej) pogarsza objawy, ponieważ zmniejsza się dopływ krwi do kończyn.

• zmiany skórne na nogach
Skóra staje się cienka, błyszcząca i napięta; może stawać się sina lub blada, zwłaszcza podczas unoszenia nóg. Występuje zwiększona łamliwość paznokci oraz ich powolny wzrost. Włosy na stopach i podudziach rzadziej rosną lub wypadają całkowicie.

• owrzodzenia nóg
Najczęściej pojawiają się na palcach stóp, piętach i kostkach. Mają trudności z gojeniem się, ponieważ dopływ krwi jest niewystarczający. Są bolesne, szczególnie w nocy.

• martwica i zgorzel (gangrena)
To ostateczne stadium PAD, w którym tkanki obumierają, co prowadzi do czarnego zabarwienia skóry i silnego bólu. Wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej – często amputacji.

ból-stopy-Getty-Images-Canva
W początkowym stadium choroby objawy mogą nie występować lub być bardzo subtelne. Fot. Getty Images/Canva

Skąd się bierze choroba tętnic obwodowych?

PAD jest wynikiem miażdżycy, prowadzącej do zwężenia naczyń krwionośnych i niedokrwienia tkanek. Proces ten obejmuje:

1. Stan zapalny naczyń krwionośnych.
2. Tworzenie się blaszek miażdżycowych – nagromadzenie lipidów i wapnia.
3. Pęknięcie blaszki i zakrzepica – może prowadzić do całkowitego zamknięcia naczynia.

Podwyższony cholesterol, zwłaszcza LDL („zły” cholesterol), sprzyja rozwojowi miażdżycy, czyli odkładaniu się tłuszczu w tętnicach. To prowadzi do zwężenia naczyń i utrudnia przepływ krwi do nóg, co jest główną przyczyną PAD. Często problem zaczyna się bez objawów, ale z czasem powoduje ból przy chodzeniu, a w zaawansowanych przypadkach nawet rany i martwicę. Przeczytaj: Odbiera normalne życie milionom ludzi. Przyjrzyj się nogom i natychmiast reaguj.

gangrena-Jeffrey M Levine-Shutterstock
Gangrena w PAD to zaawansowane stadium niedokrwienia, w którym martwica tkanek spowodowana brakiem dopływu krwi prowadzi do czernienia, zakażenia i często wymaga amputacji. Fot. Jeffrey M Levine/Shutterstock


 

Choroby współwystępujące z PAD

Choroba tętnic obwodowych często współwystępuje z innymi schorzeniami, głównie związanymi z miażdżycą i układem sercowo-naczyniowym.

Najczęstszą chorobą towarzyszącą PAD jest choroba wieńcowa, czyli zwężenie naczyń krwionośnych serca, które zwiększa ryzyko zawału. Wiele osób z PAD ma również chorobę naczyń mózgowych, co może prowadzić do udaru. Często występuje także nadciśnienie tętnicze, które przyspiesza rozwój miażdżycy. Przeczytaj: To zwykłe mity o nadciśnieniu tętniczym. Polacy w nie wierzą, a potem jest problem.

Cukrzyca jest jednym z głównych czynników ryzyka PAD i często idzie z nią w parze, zwiększając ryzyko powikłań, takich jak owrzodzenia czy martwica. U pacjentów z PAD często diagnozuje się także hiperlipidemię, czyli podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów, co dodatkowo przyczynia się do zwężenia naczyń.

Palenie tytoniu nie tylko zwiększa ryzyko PAD, ale także wiąże się z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP), która może występować równocześnie. Dodatkowo, u niektórych pacjentów z PAD stwierdza się przewlekłą chorobę nerek, która również przyspiesza procesy miażdżycowe.

Leczenie choroby tętnic obwodowych

Leczenie choroby tętnic obwodowych opiera się zarówno na kontrolowaniu czynników ryzyka, jak i na procedurach medycznych.

Podstawowym krokiem jest zmiana stylu życia, która obejmuje rzucenie palenia, regularną aktywność fizyczną, taką jak codzienne spacery, oraz kontrolę cukrzycy, poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi.

Farmakoterapia odgrywa istotną rolę w leczeniu PAD. Leki przeciwpłytkowe, takie jak aspiryna i klopidogrel, zmniejszają ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych, natomiast środki poprawiające ukrwienie kończyn, takie jak pentoksyfilina i cilostazol, mogą pomóc w łagodzeniu objawów choroby.

W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne są procedury inwazyjne. Angioplastyka balonowa i stentowanie są stosowane przy krótkich zwężeniach tętnic, natomiast w przypadku bardziej rozległych zmian wykonuje się zabiegi bypassów naczyniowych. W skrajnych sytuacjach, gdy dochodzi do martwicy i inne metody leczenia nie są skuteczne, może być konieczna amputacja kończyny.

Większość pacjentów z PAD umiera z powodu zawału serca lub udaru, a nie samej choroby kończyn. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie i leczenie ogólnej miażdżycy.


Źródła:
Ouriel, K. (2001). Peripheral arterial disease. The Lancet, 358(9289), 1257–1264. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(01)06351-6.