Wyszukaj w serwisie
#PrawoiZdrowie choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko
Pacjenci.pl > Żywienie > Niszczą wątrobę i powodują raka. Najgorsze toksyny z jedzenia
Marta Uler
Marta Uler 26.02.2025 10:42

Niszczą wątrobę i powodują raka. Najgorsze toksyny z jedzenia

toksyny z jedzenia
Fot. Canva/Photography By Tonelson/Getty Images

Wiele produktów, które wykorzystujemy do przygotowywania lub przechowywani żywności, zawiera w sobie szkodliwe dla zdrowia substancje. Mogą uwalniać się wprost do jedzenia, wyrządzając szkody w naszym organizmie. 

Przykładowo, ftalany obecne w opakowaniach, rozregulowują gospodarkę hormonalną, a bisfenol A przyczynia się do chorób układu krążenia. Warto mieć świadomość w tym zakresie, by wybierać takie produkty, które są dla nas bezpieczne. 

Szkodliwe substancje wokół nas

To paradoks, bo skoro dany produkt przeznaczony jest do kontaktu z żywnością, mogłoby się wydawać, że powinien być bezpieczny dla naszego zdrowia. Niestety, rzeczywistość wygląda inaczej. W opakowaniach żywności, takich jak torebki, folie, tacki, puszki i inne pojemniki, kryje się wiele substancji chemicznych, które mogą wyrządzić w naszych organizmach sporo szkód.

Jeśli korzystamy z tak pakowanego jedzenia sporadycznie, nic nam nie grozi. Organizm jest w stanie poradzić sobie z pewną ilością toksyn. Gorzej, gdy stale narażony jest na kontakt z niektórymi substancjami. Mogą doprowadzić one to różnych zaburzeń i zapoczątkować rozwój wielu chorób, nie wyłączając nowotworów. O jakie substancje chodzi? Mówi o nich dr Bartek Kulczyński.

Przeczytaj także: Nowotwory z lodówki. Lekarz wskazał 3 produkty, które są dla raka jak nawóz

Można powstrzymać przeziębienie. Laryngolog zdradza sposób 9 typowych objawów fobii społecznej. Sprawdź, czy masz ten problem

Te toksyny spożywamy razem z jedzeniem

Ftalany 

To plastyfikatory stosowane w produkcji tworzyw sztucznych, takich jak polichlorek winylu (PCW), obecne w opakowaniach żywności, foliach i pojemnikach, np. fast-food. Badania wykazały, że mogą one powodować zaburzenia hormonalne, szczególnie wpływając na męski układ rozrodczy. 

„Osoby, które często spożywały produkty z kategorii fast food, miały aż o 60% wyższe stężenie ftalanów w ciele. To oznacza, że ftalany niestety mają zdolność do migrowania ze wspomnianych opakowań do żywności, która jest w nich zamknięta” – mówi dr Kulczyński. Z badan wynika, że ftalany mogą być również przyczyną pojawienia się zespołu policystycznych jajników.

Bisfenol A 

BPA jest składnikiem poliwęglanowych tworzyw sztucznych, używanych m.in. do produkcji butelek i pojemników na żywność. Występuje w puszkach, gdzie ma za zadanie blokować przedostawanie się aluminium do żywności... Niestety, sam także migruje do jedzenia, zwłaszcza pod wpływem wysokiej temperatury, i działa jako związek endokrynnie czynnyzwiększa ryzyko nowotworów, np. raka prostaty i piersi.

„Poza tym bisfenol A jest niebezpieczny dla naszego układu krążenia. Zaglądając do prac naukowych, możemy się dowiedzieć, że sprzyja on wzrostowi ciśnienia krwi, a osoby, które są narażone na jego większe ilości, cechują się wyższym ryzykiem przedwczesnej śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych aż o 46%”.

Chcesz wiedzieć o tym więcej? Przeczytaj: Szkodliwe chemikalia w puszkach z jedzeniem. Po latach zostały zakazane

Fot. Julia M. Cameron/Pexels

Mikroplastik 

Do żywności i wody mogą także przedostawać się drobne cząsteczki plastiku, o czym ostatnio dużo się mówi. Ich długotrwałe spożycie może prowadzić do akumulacji w organizmie, co potencjalnie powoduje stany zapalne i stres oksydacyjny. Mikroplastik występuje w wodzie butelkowanej, a także w ryżu, czy kaszy, które są sprzedawane w plastikowych torebkach, czy w herbacie.

„W jednej z prac naukowych jej autorzy wykazali, że napar przygotowany z zaparzenia jednej plastikowej torebki z herbatą zawiera aż kilkanaście miliardów cząsteczek mikroplastiku, które oczywiście po spożyciu przedostają się do wnętrza naszego ciała” – mówi specjalista od żywienia. 

Eksperci podejrzewają mikroplastik o działanie rakotwórcze. Wynika to na przykład z tego, że mikroplastik może uszkadzać nasz materiał genetyczny i powodować przewlekły stan zapalny, a to tworzy idealne środowisko do rozwoju komórek nowotworowych”.

Przeczytaj także: W tych produktach jest najwięcej mikroplastiku. Ma je każdy z nas w kuchni

Nowotwory, zaburzenia hormonalne, choroby serca

Antymon 

Ten związek jest stosowany jako katalizator w produkcji butelek PET. Może migrować do napojów przechowywanych w takich opakowaniach, a jego nadmierne spożycie wiąże się z problemami żołądkowo-jelitowymi oraz toksycznym wpływem na wątrobę i serce.

Dr Kulczyński podkreśla, że antymon może działać w naszym organizmie kardiotoksycznie, m.in. dlatego, że przyczynia się do śmierci komórek mięśniowych serca. „W jednym z przeprowadzonych badań jego autorzy nawet zauważyli, że osoby, które miały wysoki poziom antymonu we krwi, miały wyższe ryzyko zawału mięśnia sercowego o 52% i niewydolności serca o 58%” – mówi, choc dodaje, że ta kwestia nie jest jeszcze w pełni zbadana.

Akrylamid 

Akrylamid powstaje podczas obróbki cieplnej żywności bogatej w węglowodany, takiej jak frytki czy chipsy, w temperaturach powyżej 120 st. C. Jego spożycie ma działanie neurotoksyczne, a także może zwiększać ryzyko nowotworów.

„Mowa tu przede wszystkim o zwiększonym ryzyku zachorowania na raka jajnika, endometrium i nerki. Ponadto prace naukowe dowodzą, że akrylamid osłabia nasze kości, nasila stany zapalne, w tym na przykład zaostrza przebieg chorób zapalnych jelit, a do tego zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 o 13%” – mówi Kulczyński.

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i heterocykliczne aminy aromatyczne (HAA)

WWA i HAA powstają podczas obróbki cieplnej mięsa i ryb w wysokich temperaturach, np. podczas grillowania czy smażenia. Są to związki o działaniu rakotwórczym, zwiększające ryzyko nowotworów układu pokarmowego.

„Z tego powodu nie zalecam częstego i długotrwałego smażenia mięsa czy ryb. Czym innym jest oczywiście krótkotrwałe podsmażanie. Do tego niezbyt zdrową opcją jest częste kupowanie mięsa czy ryb w formie wędzonej, jeśli wędzenie odbywało się na gorąco”.

Przeczytaj o tym więcej: Mięso z grilla może być rakotwórcze. O tym pamiętaj, by nie zaszkodzić sobie i swoim bliskim

Fot. Gonzalo Guzman/Pexels

Pleśnie, mykotoksyny i inne E... – jak tego uniknąć?

Trzeba przyznać, że czytając te informacje, można się przestraszyć, że czego byśmy nie kupili, coś nam grozi. Dr Kulczyński wspomina w swoim filmie także o pleśniach, mykotoksynach i przeróżnych „E” (E220, E250). Jak więc żyć?

  • wybierajmy produkty pakowane w szkło, papier lub stal nierdzewną zamiast plastiku i puszek,
     
  • unikajmy podgrzewania jedzenia w plastikowych opakowaniach, ponieważ wysoka temperatura sprzyja uwalnianiu toksycznych związków,
     
  • kupujmy świeżą żywność luzem i przechowujmy ją w szklanych pojemnikach,
     
  • wybierajmy produkty oznaczone jako „BPA-free”,

A przede wszystkim, starajmy się ograniczyć spożycie wysoko przetworzonej żywności, która często zawiera więcej zanieczyszczeń i dodatków chemicznych.

biotechnologia.pl, dietetycy.org.pl