Robisz to w nocy? Narażasz się na wypadek samochodowy za dnia
Dorosły człowiek powinien spać 7-9 godzin każdej nocy. Odpowiednia długość – ale także jakość – snu jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Brak lub niedobór snu pogarsza samopoczucie, ale odbija się negatywnie również na zdrowiu psychicznym i fizycznym.
Co się dzieje, kiedy śpimy za mało?
Nocny odpoczynek to nie lenistwo. Sen jest niezbędny do regeneracji. Kiedy śpimy za mało, stajemy się bardziej podatni na infekcje i choroby. Przeciążony organizm nie jest w stanie zwalczać groźnych patogenów. Dochodzi do zaburzeń gospodarki hormonalnej i metabolizmu, wzrasta ryzyko nadciśnienia, chorób serca i udaru.
W czasie snu mózg porządkuje wspomnienia i zdobyte w ciągu dnia informacje. Jeśli nie ma na to szansy, słabnie zdolność koncentracji, uczenia się i przetwarzania informacji. Gdy się chronicznie nie wysypiamy, jesteśmy bardziej drażliwi i podatni na zaburzenia lękowe i depresyjne. Efekty niedosypiania mogą być jeszcze bardziej gwałtowne i dramatyczne. Przeczytaj: Bezsenność – jakie choroby? 11 najczęstszych
Alarmujący objaw, którego nie wolno ignorować
Chociaż chrapanie wydaje się zupełnie niewinnym objawem, czasami może zwiastować poważne problemy. Jest charakterystycznym symptomem zespołu bezdechu sennego (OBS).
Zespół bezdechu sennego przejawia się nawracającymi epizodami bezdechów lub spłyceń oddychania. Towarzyszy mu chrapanie i hipoksemia (obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej poniżej 60 mm Hg) z następującymi wybudzeniami, co prowadzi do fragmentacji snu i pogorszenia jego jakości [1].
Jeżeli bliscy skarżą się na twoje chrapanie, być może warto nie zbywać ich żartami i zamiast tego wybrać się do lekarza. Tym bardziej że objawy bezdechu sennego występują nie tylko w nocy, a ich konsekwencje mogą być bardzo poważne. Przeczytaj: Chrapiesz w nocy? To może być objaw poważnych problemów ze zdrowiem
Objawy bezdechu sennego
W polskim badaniu, w którym wzięło udział 676 osób, obturacyjny bezdech senny rozpoznano u 7,5% uczestników. Schorzenie występuje niemal czterokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet [2], a jego symptomy podzielono na dwie kategorie: objawów nocnych i dziennych.
Do nocnych objawów obturacyjnego bezdechu sennego zalicza się:
• chrapanie,
• bezdechy w trakcie snu,
• sen nieprzynoszący wypoczynku,
• wzmożona aktywność motoryczna,
• wybudzenia nocne,
• uczucie duszności związane z wybudzeniami,
• nokturia (konieczność oddawania moczu więcej niż raz w ciągu nocy),
• zmniejszona potencja,
• zaburzenia rytmu serca.
Wśród dziennych objawów zespołu bezdechu sennego wymienia się:
• wzmożoną senność,
• poranne bóle głowy,
• zmniejszenie napędu życiowego,
• pogorszenie funkcji intelektualnych,
• obniżenie zdolności koncentracji,
• zaburzenia depresyjne.
Przeczytaj: Bezdech senny – jak go rozpoznać? Te objawy powinny wzmóc naszą czujność
Bezdech senny a wypadki
Liczne badania wykazały istotny związek między obturacyjnym bezdechem sennym (OBS) a zwiększonym ryzykiem wypadków drogowych.
Badanie opublikowane w czasopiśmie „Sleep” wykazało, że osoby cierpiące na obturacyjny bezdech senny były prawie 2,5 razy bardziej narażone na spowodowanie wypadku drogowego w porównaniu do ogólnej populacji.
Co ważne, stosowanie terapii CPAP (ang. Continuous Positive Airway Pressure ‘stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych’) przez co najmniej 4 godziny na dobę, zmniejszało ryzyko wypadków o 70% [3].
Podobnie ogólnokrajowe badanie duńskie [4] wykazało, że pacjenci z OBS mieli o 29% większe ryzyko uczestniczenia w wypadkach drogowych w porównaniu z grupą kontrolną. Badanie wykazało również, że wypadki te były często poważniejsze.
Te wyniki podkreślają kluczowe znaczenie diagnozowania i skutecznego leczenia OBS w celu poprawy bezpieczeństwa na drogach i zmniejszenia liczby wypadków.
Groźne konsekwencje bezdechu sennego
Nieleczony bezdech senny pociąga za sobą poważne konsekwencje. U chorych często rozwija się nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna oraz niewydolność i zaburzenia rytmu serca ze zwiększonym ryzykiem nagłego zgonu.
Wśród następstw medycznych wymienia się także policytemię, czyli nadmierny wzrost liczby czerwonych krwinek, zwiększone ryzyko udaru mózgu, upośledzenie libido i impotencję.
Chorzy mogą doświadczać zmian osobowości i pogorszenia funkcji poznawczych, co istotnie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Istotnym problemem są wypadki komunikacyjne spowodowane zaśnięciem za kierownicą lub pogorszonym refleksem – nieleczony bezdech senny stwarza zagrożenie dla otoczenia.
Przeczytaj: Jeśli tak śpisz, możesz być zagrożony zawałem i udarem. Tego nie można bagatelizować
[1] Szczepan Cofta. Ocena wpływu stopnia ciężkości obturacyjnego bezdechu sennego na wybrane wykładniki nasilenia procesów patogenetycznych z uwzględnieniem selektyn i stresu oksydacyjnego. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Poznań 2013.
[2] Pływaczewski R., Bednarek M., Jonczak L., Zieliński J.: Sleep-disordered breathing in a middle-aged and older Polish urban population. J. Sleep Res. 2008; 17: 73–81.
[3] https://aasm.org/risk-of-motor-vehicle-accidents-is-higher-in-people-with-sleep-apnea [dostęp: 18.02.2025]
[4] Nichlas Udholm, Christian Emil Rex, Milos Fuglsang, Søren Lundbye-Christensen, Jesper Bille, Sebastian Udholm. Obstructive sleep apnea and road traffic accidents: a Danish nationwide cohort study. Sleep Med. 2022 Aug:96:64-69.
doi: 10.1016/j.sleep.2022.04.003. Epub 2022 Apr 13.
