Rekordowa liczba L4 z tej przyczyny. Niepokojący trend w Polsce
Wojna w Ukrainie, inflacja, izolacja z powodu koronawirusa – wszystkie te rzeczy odbiły się na zdrowiu psychicznym Polaków. W zeszłym roku psychiatrzy wystawili ponad milion zwolnień. Tak źle jak teraz nie było jeszcze nigdy.
To, że Polacy chodzą do psychiatry i nie wstydzą się tego, to dobra wiadomość. Zła jest taka, że niekiedy docierają tam bardzo późno, kiedy kryzys lub zaburzenie jest już tak silne, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie. W zeszłym roku w takiej lub podobnej sytuacji znalazło się co najmniej 1,4 miliona osób – a to tylko ci, którzy sięgnęli po pomoc.
Zwolnień lekarskich od psychiatrów coraz więcej
W 2023 roku psychiatrzy wystawili ponad 1,4 miliona zwolnień lekarskich. Polacy łącznie spędzili na takich zwolnieniach 26 milionów dni. Dla porównania w 2022 roku takich zwolnień wystawiono o 100 tys. mniej – "zaledwie" 1,3 mln, co dało w sumie 23,8 mln dni absencji chorobowej.
– Wzrosła liczba zwolnień lekarskich wystawionych z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. W 2023 r. do ZUS wpłynęło o 8,7 proc. więcej takich zwolnień niż w 2022 roku – informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w komunikacie z 19 lutego.
Główną przyczyną zwolnień były kryzysy psychiczne – reakcje na silny stres i zaburzenia adaptacyjne (477,6 tys. zwolnień), epizody depresyjne (251,6 tys. zwolnień) i zaburzenia lękowe (246 tys. zwolnień). Najwięcej L4 wystawiono w październiku, marcu i wrześniu. Najmniej w lutym.
Pandemia, wojna w Ukrainie, inflacja – główne źródła kryzysu
Atak Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku wywarł większy wpływ na zdrowie Europejczyków niż katastrofa japońskiej elektrowni Fukushima (2011) oraz pandemia koronawirusa (2020) do takiego wniosku doszli badacze z Uniwersytetu w Muenster. Wyniki ich badań opublikowano w lutym 2024 w czasopiśmie naukowym "Nature Communications".
Zdaniem naukowców rosyjska inwazja na Ukrainę wpłynęła negatywnie na zdrowie niemal wszystkich mieszkańców Europy – niezależnie od ich wieku, poglądów politycznych, majątku czy płci. Najgorzej było, kiedy wojna wybuchła, a w mediach pojawiało się najwięcej informacji ukazujących jej okrucieństwo: zdjęcia z Buczy, relacje morderstw i gwałtów.
– Oprócz oczywistych konsekwencji wojny, takich jak uchodźcy czy przerwane łańcuchy dostaw, istnieje mniej oczywisty wymiar: wpływ codziennych wiadomości i obrazów na psychikę – powiedział prowadzący badanie dr Julian Schabert. Psycholog zaznaczył jednak, że największego stresu doświadczamy nie my, a osoby, których wojna dotyczy.
Kolejnym powodem pogorszenia zdrowia psychicznego Polaków jest inflacja i niestabilna sytuacja ekonomiczna: wzrastające raty kredytów, szalejące ceny paliw i prądu. Nie bez znaczenia jest też pandemia koronawirusa, która odcisnęła trwałe piętno na osobach, którym umarli bliscy.
Zobacz też: Pacjenci blokują innym chorym wizyty u specjalistów. Ważny komunikat
L4 od psychiatry – ile trwa, kto płaci, co można robić?
Zwolnienie lekarskie od psychiatry może trwać maksymalnie 182 dni. Jeśli ten czas upłynie, a chory nadal nie poczuje się lepiej, może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne na okres od trzech miesięcy do roku. W tym czasie pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy. Jego wysokość to 90 proc. wynagrodzenia przez pierwsze 3 miesiące i 75 proc. w kolejnych.
L4 od psychiatry w kwestii wynagrodzenia jest traktowane tak samo jak L4 od innych lekarzy. Oznacza to, że wynagrodzenie pracownika i zasiłek choroby wynoszą 80 proc. jego pensji. Na zwolnienie płatne w 100 proc. mogą liczyć jedynie kobiety w ciąży. Za pierwsze 33 dni zwolnienia płaci pracodawca, za kolejne dni ZUS.
Pacjent na zwolnieniu lekarskim od psychiatry nie jest obłożnie chory, więc może chodzić. Nie ma też choroby zakaźnej, więc nie wymaga izolacji. Z tych powodów może on wychodzić z domu, robić zakupy, spotykać się z przyjaciółmi i rodziną. Może też uprawiać sport. Nie może jednak podejmować pracy dodatkowej i podejmować działań zagrażających jego zdrowiu.
Źródło: Nature Communications, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Narodowy Fundusz Zdrowia
Przeczytaj też:
Schizofrenia - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChaD) - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy
Uzależniają, otumaniają i się od nich tyje? Ekspert o mitach na temat leków psychotropowych
